Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
nizacjiczyasymilacjiobcychnarodowościnagrunciejęzykowymiwyznanio-
wym.Naszebadaniamająwięcnacelurozpoznanieudziału,miejscairolinie-
polskiejkadrydowódczejwówczesnymspołeczeństwieszlacheckim.Pozwa-
lająnazweryfikowaniepoglądówwyznawanychprzezszlachtępolskąosobie
samejjakowyłącznymobrońcypaństwa.Wskomplikowanejrzeczywistości
XVIstuleciaszukaćbędziemyodpowiedzinapytaniazwiązanezsytuacjąma-
terialnąprzybywającychnasłużbężołnierzy,alerównieżizprzesunięciami
społecznymiuwpionie”iuwprzestrzeni”
.Wokresietymwzrastabowiemru-
chliwośćludziwsensieprzenoszeniasięzmiejscanamiejsce,którabyłacha-
rakterystycznadlawiększościkrajóweuropejskichzPolskąwłącznie.Jedno-
cześnieztąruchliwościąpoziomąnastąpiłwzrostruchliwościmiędzywar-
stwamispołecznymi.Chodzinamopodkreśleniemożliwościzrobieniakarie-
rywobcymotoczeniuprzezjednostkę,któradziękisłużbiewojskowejmogła
dojśćdostanowiskaspołecznegoodległegoodtego,naktórezdawałosięją
skazywaćurodzeniewjejrodzinnymkraju.Oczywiściewwieluwypadkach
dostępnymateriałźródłowyniepozwolinaszczegółoweprześledzeniekolei
życiaobcegożołnierza.Przeważnieznamyjedyniepojedynczefakty,często
jesttotylkoregionkraju,zktóregożołnierzpochodził,lubdanepozwalające
określićwsposóbjedynieogólnystanmajątkowyipozycjęspołecznąjegoro-
dziny.Zkoleiwojskowąocenąstosunkówpolitycznychkrajówościennych
obejmiemyustrójspołeczno-politycznyizasadniczeelementypolitykizagra-
nicznejiwewnętrznej.Celemtubędzieustaleniezdolnościmobilizacyjych,
liczbyprzeszkolonychiwartościarmii.Omawiającstosunkipolitycznezkraja-
miościennymidotknąćteżbędziemymusielitakichzagadnień,jaksprawy
nadgraniczne,kolonizacjaczyproblemjeńcówwojennych.
Przeprowadzeniepodziałówkadrydowódczejwedługkryteriówetnicznych
napotykanadużetrudności.Przynależnośćdodanychgrupnarodowościo-
wychokreślićbowiemmożnajedynienapodstawieskąpychprzekazówźró-
dłowych-głównieaktskarbowych,ziemskich,MetrykiKoronnejiLitewskiej,
fragmentarycznejliteraturygenealogiczno-heraldycznejinapodstawiekryte-
riumimionowego.Toostatniestosowanopowykluczeniuprocesówasymila-
cyjnych,awięcnp.żołnierzpochodzeniaruskiego,chociażkatolikispolonizo-
wanyprzedsłużbą,zostałtuzaliczonydoRusinów.Daneodnoszącesiędo
cudzoziemcówsąrozproszoneifragmentarycznewobcejliteraturze,awycią-
gnięteznichwnioskimogąbyćniekiedydyskusyjne.Wwiększościjednakwy-
padkówustaleniepochodzeniapodwzględemprzynależnościdokonkretnej
grupyetnicznejiwskazaniemiejsca,skądludzieciprzybylinasłużbękoronną
niebudziwątpliwości.Wramachkażdejzgrupomawiamymotywy,napodsta-
wiektórychzaliczamydoniejposzczególnenazwyosobowe.Dotyczytonie
tylkomotywówwskazującychjednoznacznienapowiązaniazkonkretnąnaro-
dowością,leczrównieżzawierającychsugestiemniejlubbardziejpewne,
szczególniewwypadkukadrytowarzyskiej.Podstawowedlanasźródła,jakimi
sąrachunkiwojskoweirejestrypopisowe,informująnasczęstoprzeznagłówki
