Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
DominikaKot,KamilaKuros,AnnaZając
Między12.a18.miesiącemżyciadzieckopowinnozacząćwymawiać
pierwszesłowa.JakpiszeEwaDiLLing-Ostrowska:nPrzyjmujesię,że
drugirokżyciajestokresemnajważniejszymwrozwojumowy,bowiem
wtymczasiestajesięonaczynnikiemdominującymwrozwojudziec-
ka,głównymsposobemporozumiewaniasięzotoczeniem”(1982:19).
Oopóźnionymrozwojumowymówisięnajczęściejwtedy,gdyokreślony
jegoetapniepojawiłsięwczasiepowszechnieuznanymzawłaściwy,
awystąpiłpóźniejniżurówieśników(Jastrzębowska,PeLC-PękaLa,
2003;Jastrzębowska,2005).
Jakiesąprzyczynyopóźnionegorozwojumowy?Jestwtejsprawiewie-
lestanowiskreprezentowanychprzezróżnychbadaczy.WedługAleksan-
dryMitrinowicz-Modrzejewskiej,ORMmożebyćspowodowanyczyn-
nikamiwewnątrzpochodnymi(takimijak:dziedziczność,opóźnienie
mielinizacjimotorycznychiasocjacyjnychwłókiennerwowychwcen-
tralnymukładzienerwowymorazwobrębiemóżdżka)orazzewnątrz-
pochodnymi(chorobyprzebytew1.rokużyciadziecka,opóźnianie
sięczynnościruchowych,zaniedbaniawychowawcze)(MitrinowiCz-
-MoDrzejewska,1963).Wśródneurologicznychprzyczynzaburzeń
rozwojumowywskazujesięzasadniczodwarodzajeczynników:wro-
dzoneinabyte.Wrodzoneczynnikizaburzeńmowy,wedługUrszuli
Parol,tote,któreuwarunkowanesąkonstytucjonalnielubdziedzicznie
(np.opóźnieniawpojawianiusięosłonkimielinowejnanerwachrucho-
wych),natomiastnabyte-czynnikiszkodliwe,działającenadziecko
wokresieprenatalnym,perinatalnymorazpostnatalnym(występujące
wokresiedo1.rokużycia)(ParoL,1997).IrenaStyczek,zastanawiającsię
nadprzyczynamiORM,wymieniamiędzyinnymiuszkodzeniemózgu,
któremożebyćspowodowaneurazemporodowym,zapaleniemopon
mózgowych,zatrzymaniemsięwrozwojupewnychstrukturkorowych,
urazemczaszki.Wśródczynnikówpochodzeniazewnętrznegobadaczka
wskazujemiędzyinnymina:brakbodźcówdomówienia(przycałko-
witymbrakukontaktuzludźmimowamożesięwogólenierozwinąć);
nadmiarbodźcówsłownych,którewywołująniechęćdokontaktówwer-
balnych;nieprawidłowewzorceipostawyjęzykowedorosłych(błędna
wymowa,niestosowanieformgramatycznych,ubogiesłownictwo)oraz
niewłaściwąreakcjęotoczenianapierwszewypowiedzidziecka(brak
zainteresowania,lekceważenie).Wszystkiewymienioneprzyczynypoja-
