Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
męża
39
.NaszczególnąuwagęzasługujątakżepraceJackaPielasa,
któryzwracauwagęnaważnośćaktówpodziałówdóbr,gdyżtewy-
znaczałypozycjęmajątkowąkobiety-najpierwżony,zczasemzaś
wdowy.Ponadtoautorporuszasprawęopiekiwdowy-matkinad
osierociałympotomstwemijejwpływunapodziałrodzinnegomająt-
kupośmierciojca
40
.Zaniezwykleistotnyuznaćnależytakżeartykuł
EwyDubas-Urwanowicz,wktórymbadaczka,zwracającuwagęna
prawo,któremupodlegałyszlachciankiwnowożytnejRzeczypospo-
litej,zaznaczyła,żestantenfunkcjonowałwobrębiepięciujegopo-
rządków-koronnego,litewskiego,wołyńskiego,prawastosowanego
natereniePrusKrólewskichorazkanonicznego.Owaróżnorodność
legislacyjnaistniejącanatereniepaństwapolsko-litewskiegopowo-
dowałasporozamieszaniawegzekucjiprawa,szczególniewprzy-
padkumałżeństwmieszanych.Wswychdociekaniachautorkawiele
miejscapoświęciłarównieżkwestiipozycjimaterialnejwdów,zwra-
cającuwagęnajejprawodokolejnegozamążpójściaorazsprawowa-
przezniąopiekęnadmałoletnimidziećmi,cobadaczkauczyniła
napodstawieanalizyStatutówLitewskich.Dubas-Urwanowiczpod-
kreśliłaponadto,żewporównaniudoLitwywdowawKoroniebyła
gorzejzabezpieczonapodwzględemprawno-majątkowym,ajedyny
wpływnapolepszeniejejsytuacjiekonomicznejmiałyposiadany
przezniącharakterorazprzedsiębiorczość
41
.
Wkontekścieanalizowanegotematuniesposóbpominąćtak-
żekwestiidotyczącychmiejscakobietwspołeczeństwieWielkiego
KsięstwaLitewskiego,któreodwielulatbadajągłównieJolitaSar-
cevicienėorazMarzenaLiedke.Pierwszazwymienionychbadaczek
zaznaczyławswychrozważaniach,żestopniowezmianyprawne
wpływającenapozycjęwdowypojawiłysięwXVIwiekuiokreślo-
nezostaływtrzechStatutachLitewskich.Wnichbowiemopisano
przedewszystkimkwestiedziedziczeniamajątkuwliniiżeńskiej,
prawokobiety(szczególnieszlachcianki)dozamążpójścia,jakrów-
nieżwskazanokaryzaprzestępstwaprzeciwkojejosobie.Istotną
sprawąporuszonąwStatutachbyłyregulacjedotyczącemożliwości
przekazaniakobieciemajątku.WStatutachprzewidzianotakże,że
jeślimążniewyznaczyłmęskiegoopiekunadlaswychdzieci-znaj-
39Por.J.Kuchta,Pozycjamajątkowawdów…,s.261-267,K.Sulej,Mariażemagnackie
wXVI-XVIIIwieku…,s.78-85;A.Penkała,Panieńskieochędóstwo…,passim.
40Zob.J.Pielas,Wdowa-matkaakwestiemajątkowe…;idem,Majątkowezabezpiecze-
niesióstr…;idem,DDivisiobonorum”….
41Zob.E.Dubas-Urwanowicz,Oprawiewświeciekobiet…,s.57-71.
13