Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
symbolicznejipropozycjąnowegosposobuoperowaniadźwiękiem–także
dźwiękiemjęzyka.Zjawiskofiliacjiwagnerowskichwtwórczościfrancuskich
symbolistówlubrosyjskichpoetówprzełomuwieku(m.in.WiaczesławaIwa-
nowa,AleksandraBłokaczyAndriejaBiełego)pozwoliłobyprzybliżyćjeden
zaspektównarodzinzupełnienowychkoncepcjitwórczościpoetyckiej.Owe
koncepcjesąjednakfenomenempoddanymjużwielupogłębionymanalizom;
wobliczubogactwaimpulsów,którekształtowałypoetykęnajwybitniejszych
twórcówlirykinaprzełomiewieków,ograniczeniedowagneryzmuwydajesię
szczególniekrzywdząceizafałszowująceobrazcałegozjawiska.
Niemieckiwagneryzmzkoleijestczymśtakspecyficznym,komplekso-
wym,ilościowoijakościowoodmiennymodrecepcjiWagnerawinnychkrę-
gachkulturowych,żebezrefleksyjnezestawianiejegoowocówzdziełamipol-
skimi,francuskimi,włoskimiczyteżnależącymidojakiejkolwiekinnejkul-
turyeuropejskiej(inawetświatowej)mogłobydoprowadzićraczejdorozbicia
koncepcjitejksiążkiniżjejuspójnieniaiwzbogacenia.Będączjawiskiembar-
dziejmasowymniżwinnychkulturach,niewkażdymaspekcienadajesięów
niemieckiwagneryzmdowyłączniepunktowegoikontekstowegotraktowa-
nia,doomawianiajegopojedynczychosiągnięć.Wystarczyuświadomićsobie
chociażbydysproporcjęmiędzyilościąeuropejskichpowieściwagnerowskich,
interpretującychwybranewątkidziełkompozytora,asytuacją,wktórejwłaś-
ciwiekażdeznichznalazłoswojepowieściowedopełnieniewjęzykuniemie-
ckim,gdzieniekiedymamydoczynieniazprawdziwymiseriamipowieścio-
wymiadaptującymikolejnotosamodziełoWagnera.
Dotraktowaniatwórczościniemieckiegokręgukulturowegowcharakterze
komparatystycznegokontekstuporównawczegowbadaniachnadrecepcjąWag-
nerazniechęcarównieżjejogólnoeuropejskadoniosłość,wartośćartystyczna
częstokroćnieosiągalnadlatwórcówinnychnarodowości.Czymmogłybysię
okazaćpoświęconetwórczościWagnerawypowiedzijegopierwszychwielbi-
cieliorazantagonistów,gdybyczytaćjewzestawieniuztomamipismFrie-
drichaNietzschego,któryzdołałnajpierwmitWagnerowskiobudowaćteo-
retycznie,ugruntować,anastępniepróbował(jużzmniejszymskutkiem)go
zniszczyć?Któryeuropejskiteatrposzczycićsięmożetakznacznym,realnym
wpływemrepertuaruWagnerowskiegonakształtowaniegustówpubliczności,
sztukiinscenizacji,technikiteatralnej,budowydramatuitp.–jaktomamiejsce
wteatrzeidramacieniemieckim?CzymbędąpojedynczeinspirowaneWag-
neremfrazynaprzykładwpolskichoperachIgnacegoJanaPaderewskiegoczy
młodegoKarolaSzymanowskiegowporównaniudopostwagnerowskichdzieł
RichardaStraussaicałegozastępumniejmożeambitnychnaśladowcówmistrza
~12~
