Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI:Wartościjakoprzedmiotbadań…
jestrównieżprzedmiotemrozważańwsocjologii.Problematykęistnienia
wartościwróżnychrozważaniachfilozoficznych,alerównieżsocjologicz-
nychmożnapodzielićnastanowiska:
–obiektywistyczne,
–subiektywistyczne.
Koncepcjeobiektywistycznewystępująnajczęściejnagrunciefilozofii
ikatolickiejnaukispołecznej.Wskazująonenaobiektywnośćiniezależ-
nośćistnieniawartości.Wartościistniejąniezależnieodpoznanialudzkiego
(grupijednostek),choćsąimmanentniezwiązanezeświatemludzkim.Są
autonomicznewzględemludzkichiodludzkichemocji.Koncepcjeobiekty-
wizmuistnieniawartościzaznaczałysięrównieżwsocjologii,np.wmyśli
FlorianaZnanieckiego3.Wedługniegoczłowiekwswoimżyciuodnosisię
dowartości.Wartościdanesątylkojakoczęśćpewnegoukładuwzględnie
izolowanego.Każdyztychukładówmawłasnyładwewnętrzny
,któryjest
układemobiektywnym.Istotnedlaniegosąpewnesystemykulturowe,
któreczłowiektworzy
4
.Znanieckiwtakisposóbdefiniowałwartość:DPrzez
wartośćspołecznąrozumiemywszelkiprzedmiotposiadającyempiryczną
treść,dostępnączłonkomgrupyspołecznej,orazznaczenie,wskutekktórego
jestonlubmożebyćobiektemdziałalności”
5
.RównieżAndrzejSiciński
optujezauwzględnieniemwartościobiektywnychwbadaniuianalizie.
Stwierdzaonwswoichanalizach,żeDwartościsąto[…]rzeczyczyzjawiska
zewzględunaswojązdolnośćzaspokajaniaokreślonychpotrzebdanego
systemu”6.Zaliczadonichobiektywnewartości,któresąuniwersalnymi
wartościamigrupy
.Wymienianastępującepotrzeby:istnienia,integralności,
optymalizacjiistnieniairozwoju.Wswoichanalizachsocjologowiedostrze-
gająwięckoniecznośćuwzględnieniawartościobiektywnych,niezależnych
odpoznanialudzkiego.
Wkoncepcjisubiektywistycznejtraktujesięwartościjakocośwtórnego.
Niesątowartościistniejąceniezależnieodpoznanialudzkiego,aleistnieją
nierozłączniezaktamiświadomości.Najistotniejszyelementklasyfikacjito
doświadczenietychwartościwakciesubiektywnychdoznań.Towpostaci
werbalizacjiorazkonkretnychaktówjednosteklubgrupmożnapoznaćich
istnienie.Beztychdziałańwartościniesąpoznawalneiniefunkcjonują
wświecie.Wskrajnymujęciuopiswartościmożnauściślićtylkodoludz-
3
F.Znaniecki:Zagadnieniewartościwfilozofii.Warszawa:WydawnictwoPrzeglądu
Filozoficznego,1910.
4Ibidem.
5W.Thomas,F.Znaniecki:ChłopPolskiwEuropieiAmeryce.T
.1.Warszawa:Ludowa
SpółdzielniaWydawnicza,1976,s.4.
6
A.Siciński:Pojęciepotrzebyiwartości.W:Kulturapolskaasocjalistycznysystemwartości.
Red.B.Suchodolski.Warszawa:WydawnictwoKsiążkaiWiedza,1977,s.269.
