Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.RóżnorodneznaczeniaterminuDwartość”
17
kichzachowańidziałań7.Takiepodejścienajczęściejreprezentująpsycho-
logowiespołeczni,jaknp.KrzysztofGrzegorczyk.Problematykęwartości
traktujejakojedenzaspektówświadomościludzkiej,wprowadzającpojęcie
przeżyciapozytywnegoinegatywnego8.
Przedstawionestanowiskawskazująnafaktzłożonościistnieniaipo-
strzeganiawartości.Którezpodejśćnaukowychwodniesieniudowarto-
ścimawiększąmocpoznawczą?Bliższymojemustanowiskujestsposób
argumentacjiJanuszaMariańskiego:D
Wartośćmabezwątpieniacharakter
subiektywny
,oznaczabowiemstosunekdziałającegoczłowiekadodanego
przedmiotu,związanyzprzeświadczeniem,żepotrafionzaspokoićbez-
pośredniolubpośredniojegopotrzeby
.Marównieżswójaspektobiektyw-
ny
,bojestuzależnionaodpotencjalnychwłaściwościdanegoprzedmiotu.
Przypisywanaprzedmiotowiitraktowanajakozewnętrzna(obiektywna)
wartośćjestfunkcjąocenianiapodmiotowego”9.Takisposóbinterpretacji
zuwzględnieniemcharakteruobiektywnegoisubiektywnegowartościnaj-
bardziejodpowiadapodejściusocjologicznemu.
Dozaistnieniawartościpotrzebnesąokreśloneczynniki.Dopieropotem
człowiekjakojednostkakonstruujeswójindywidualny
,arównieżgrupowy
światwartości.Pierwotnejestzawsześrodowiskonaturalne,któredecyduje
ozaspokajaniupotrzebczłowieka
10
.Wzależnościodwyposażeniategośrodo-
wiskaczłowiekkonstruujepotrzebyipragnienia.Wsytuacjibrakupewnych
dóbrnaturalnychwynikającychnp.zsurowegoklimatuniesposóbrozbudzić
izaspokoićnp.wyrafinowanychpotrzeb.Wdrugiejkolejnościplasujesię
środowiskospołeczne.Tworzyjecałeotoczenieczłowieka:grupyspołecz-
ne,instytucje,więzispołeczne,interakcjespołeczne,konflikty
,kooperacja,
kryteriamoralneitp.Jakośćtegośrodowiskawsposóboczywistydecyduje
ojakościżyciaczłowieka.Nadśrodowiskiemspołecznymsytuujesięświat
wartości.WedługJanuszaSztumskiegowartościsąkreowanekolektywnie
przezokreślonezbioryludziigrupyspołeczne11.Dlapodejściabadawczego
reprezentowanegoprzezemnietakiestanowiskojestnajbardziejkreatywne.
Wartościwpisanesąwrozmaiteprzedmiotyistniejącerealnie.Ichzaist-
nieniewarunkująokreślonezasobymaterialne(np.faktwystępowaniana
danymtereniewęgla,którydoprowadziłdopowstaniakopalń),abeznich
7F.Adler:TheValueConceptInSociology
.“TheAmericanJournalofSociology”1956,
Vol.62,Nr.3,s.272–279.
8K.Grzegorczyk:Pojęciewartościwantropologii.DStudiaSocjologiczne”1971,nr2,
s.27.
9J.Mariański:Socjologiamoralności.Lublin:WydawnictwoKUL,2006,s.335.
10
B.Sztumska,J.Sztumski:Człowiekwświeciewartości.Katowice:WydawnictwoDGno-
me”,2002,s.17–19.
11Ibidem.
