Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ANNAGRZEŚKOWIAK-KRWAWICZ
czasemwrodzimymdyskursiepozostawałoononamarginesiewłaści-
wiedolatsiedemdziesiątychXVIIIw.,cowynikłozapewnezrealiów
państwapolsko-litewskiego,aprzedewszystkimzestanowejpodstawy
prawpolitycznych,identyfikacjiszlacheckościiobywatelstwa,ale
teżzwyborupewnejtradycjimyśleniaimówieniaopaństwie,która
tejakuratwartościnieprzypisywałacharakterupolitycznego.Warto
siętejtradycjiprzyjrzećniecobliżej,bylepiejzrozumiećiocenić,co
pośródprzedstawianychwtejksiążcewartościpolitycznychPierwszej
Rzeczypospolitejbyłoswoiste,acowłączałosięwpewiennurtogól-
noeuropejski.
***
Tradycja,októrejtumowa,obecna,choćwróżnymstopniu,
wwypowiedziachuczestnikóweuropejskiejdebatyopaństwiepo
wiekXVIII,byłagłębokozakorzenionawmyśliantycznej.Badacze
wiążąjejprzejawywepocenowożytnejzhumanizmem,aściślejzjego
nurtemokreślanymjakohumanizmobywatelskiorazzideałami,które
najczęściejnazywanebywająrepublikańskimiiktóreodkilkudzie-
sięciulatwzbudzająogromnezainteresowanie,zainspirowanebada-
niamianglosaskichhistorykówidei4.Graniceideologicznetejformacji
PoliticalTought,McGill-Queen)sUniversityPress:Kinston1983;H.Horwitz,
Liberty,Law,andProperty,1689-1776,w:Libertysecured?Britainbeforeandafer
1688,red.J.R.Jones,StanfordUniversityPress:Stanford1992.
4Imięopracowańnatentematbrzminlegion”
,tugwoliprzykładuwymie-
nimytylkopraceklasyczneorazkilkanajważniejszychpozycjispośródnowszych
opracowań.Upoczątkówtegonurtubadaństałydwieprace:Z.S.Fink,TeClas-
sicalRepublicans.AnEssayintheRecoveryofaPatternofToughtin17th-century
England,NorthwesternUniversity:Evanston1945orazH.Baron,TeCrisisofthe
EarlyItalianRenaissance:CivicHumanismandRepublicanLibertyinanAgeofClas-
sicismandTyranny,PrincetonUniversityPress:Princeton1955.Ożywiłtebadania
inadałimnowykierunekJohnGrenvilleAgardPocockwswojejfundamentalnej,
aczzarazemmocnokontrowersyjnejrozprawieTeMachiavellianMoment,Prince-
tonUniversityPress:[Princeton1975]orazwcałymszeregumniejszychpublika-
cji.Historiębadań(szczególnieanglosaskich)nadrepublikanizmemdoroku1990
przedstawiłD.T.Rodgers,Republicanism:theCareerofaConcept,nTeJournal
ofAmericanHistory”
,t.79:1992,s.11-38.Wśródpóźniejszychautorówważne
pracezwiązaneztematykąopublikowalim.in.:B.Brugger,RepublicanTeoryin
~12~