Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
CzęśćI.Wartościwrefleksjinaukowejirozważaniachteoretycznych...
swoistyparadoks,rzekomowolnaodwartościowaniakulturaXXwiekuwybie-
ratylkonieliczneprzykładytwórczychrealizacjidonreprezentatywnego”pan-
teonusztuki.Przedewszystkimjednakbrakkryteriówjakościowychprowadzi
dozubożeniaprocesówkulturotwórczych,negatywneskutkitakiegoobniżenia
lotówmogąbyćdługofalowe,askalaposzerzającejsięprzestrzenibłędów
możebyćznaczna.Szczególnieniepokojącyjestniemalpowszechnybrakam-
bicjiwpozyskiwaniuwyższychformdojrzałościwewnętrznej.Przyczynytego
minimalizmuimplicitewskazałPlaton:nSpośródbogówżadenniefilozofuje
aninieubiegasięopozyskaniemądrości,jestbowiemmądry;jeślibowiem
byłbyktoścałkowiciemądry,niefilozofowałby.Zkoleigłupitakżeniefilozo-
fują,albowiemniepragnąpozyskaniamądrości;nieznośnagłupotapolegana
tym,żeci,którzyniesąpiękniwdobruanimądrości(tomêontakalonka-
gathonmêdephronimon),mniemają,żetojestwystarczające.Takiktośzpew-
nościąniedążydoprzezwyciężeniaswoichbraków,ponieważnawetniepodej-
rzewa,żejema31”.
Niewłaściwympodejściemjednakbyłobypowiększanieprzestrzeniizolacji
międzyelitamiintelektualnymiitwórczymiaogółemspołecznym.Platonwska-
zywał,żepowinnościątych,którzyuzyskalidarszerszejiperspektywywidze-
nia,jestpodejmowaniepróbjegoupowszechnienia.Zadaniemtych,którzy
działająwprzestrzenipublicznej,jestdotarciezprzekazemprawdziwychtreści
takżedotych,którzynieuzyskaliwyrafinowanegowykształcenia.Tymczasem
demonstracjesamowystarczalnościprezentowaneprzezwieluwspółczesnych
twórcówsztukipogłębiająjeszczestankryzysu,któregojednymzistotnych
symptomówjestwzrastającaprzestrzeńniezrozumienia.JemiJameswMuzyce
sferwskazał,żewdrugiejpołowieXXwiekunastąpiłaswoistanetatyzacja
awangardy”:n[...]kiedytrzeciepokolenienastępcówSchoenberga,[...]znalazło
schronienienauniwersytetach32”.Wówczasto:n[...]wydziałymuzyczne[...]
stałysięniemalwyłącznieprzybytkiemserializmutonalnego,stanowiącego
»zaostrzoną«formęmuzykidodekafonicznej.Wserializmietym[...]nietylko
wysokość,leczwszystkieaspektydźwiękówtworzącychkompozycjębyły
uporządkowanewedługścisłegoplanu:natężenie,czastrwania,anawetbarwę
każdegotonupoddawanoserializacji,utwórbyłtakwszechstronnieuporządko-
wany,żezupełnieeliminowałnludzką”obecnośćkompozytora33”.
Silnieoddziałałyprowokacyjneujęciasamowystarczalnościniektórychtwór-
cówwobecsłuchaczy,ażpoichlekceważenie,jaktowidaćuMiltonaBabbitta
jużwsamymtytuleeseju(z1958roku):Akogotoobchodzi,czysłuchasz?34.
*
*
*
31Platon:Uczta,204a11a7.
32J.James:Muzykasfer.Tłum.M.Godyń.Kraków1996,s.236.
33Ibidem.
34Ibidem.
