Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BogumiłaMika:nInterpretacjarozumiejąca”...
31
11.Rozumieniejestwydarzeniemparadygmatycznym,wjegoświetlewidzi
sięinnealternatywy.
Rozumieć1podkreślaTarasti1tomiećświadomośćdostępnychźródeł,
todostrzegaćwszystkiewcześniejszemożliwealternatywyobecneprzeddoko-
naniemkonkretnegoaktuwyboru.Natenaspektrozumieniazwracateżuwagę
LeonardB.Meyerprzyokazjirozważańnadstylemmuzycznym28.Alternatywy
musimiećnawzględziezarównokompozytor,jakiodtwórca.Tenostatnipró-
buje,naprzykład,nznaleźć”właściwysposóbkształtowaniafrazy1możliwy
dozaakceptowaniawramachkonkretnegostylu29.
12.Rozumiećtoznaczypostrzegaćrealnąnaturęrzeczy.Toznaczysprowa-
dzićzjawiskomuzycznedofaktówstatystycznych,dopotwierdzeniagoprzez
eksperymentnaukowy.
Tarastizauważa,żetenargumentjestantysemiotycznywswejnaturze.Se-
miotycybowiemmierząsięgłównieztym,coludzkie,zzachowaniemkulturo-
wymispołecznym,aniezprawamifizycznymi.Muzykaniejestbowiemopar-
tanaprawachnaturalnychlubfizycznych.Tworząjąraczejkulturowewybory
dokonywanewramachcontinuumtonów,hałasówidźwiękówdanychprzezna-
turę30.
13.Rozumieniejestprzedewszystkimwewnętrznymprocesemkognicji,po-
przezktórypodmiot(subject)dochodzidosamozrozumienia.
Tarastiprzypomina,iżpodmiotmożezrozumiećsiebienawielesposobów,
przyczymnaogółwtakimsamozrozumieniupomagazdobytainformacja
otym,jakinninaspostrzegają.PrzywołujeteżMichaiłaMichałowiczaBachti-
naiGeorgaHerbertaMeadacelempodkreślenia,żesamorozumieniemożebyć
głębokimwewnętrznymwydarzeniem31.Fińskisemiotykzwracauwagęnakwe-
stięgustumuzycznego,uznając,żeniejestonjedyniesprawąindywidualną,
lecz1szerzej1przejawemnstylużycia”.Tymsamymgustzależyod
społecznychaspektówsamozrozumienia,gdyżodzwierciedlakoncepcjęnsame-
gosiebie”,odbijapomysłpodmiotunansamegosiebie”(czegoprzejawem,zda-
niemAdorno,sątypologiesłuchaczy)32.
14.Rozumieniejestprzejściemznja”donnie-ja”,tazmianakierunkutwo-
rzypodstawywszelkiejmoralnościietyki.
PytatutajTarasti,czymuzykapomaganamzrozumiećnInnego”?Czymu-
zykawywierananasmoralnyśladporównywalnydouczućempatii,tj.dozdol-
nościpostawieniasiebiewsytuacjiinnego,przyjęciapozycjiinnegopodmiotu?
28L.B.Meyer:ExplainingMusic:EssaysandExplorations.Chicago1London1973.
29E.Tarasti:SignsofMusic...,s.24.
30Ibidem.
31Por.G.H.Mead:Mind,Self&SocietyfromtheStandpointofaSocialBehaviorist.Chi-
cago1London1967(firstpublishedin1934).
32T.Adorno:PhilosophyofModernMusic.London1973(Filozofianowejmuzyki,przeł.
F.Wayda.Warszawa1949,1974),por.takżeE.Tarasti:SignsofMusic...,s.24.
