Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Zarysproblematykizadłużeniagospodarstwdomowych
jestonskończony,awprzypadkuPIHfunkcjonujezałożenienieskończenie
długiegożycia.OznaczatodefactoignorowanieprzezPIHefektucyklużycia
wkontekścieoszczędności.Ogólnie,teoriacyklużyciawydajesięgenerować
znacznieszerszywachlarzimplikacjiniżteoriapermanentnegodochodu(sze-
rzejnatematróżnicmiędzyLCHiPIHzob.Barnett,Solow2000;Ferber1973;
Jappelli2005;Szenberg,Ramrattan2008).Wodniesieniudoprzyczynzadłuża-
niasięgospodarstwdomowychistotnesąjednakżenieróżnicemiędzyobiema
teoriami,leczichcechywspólne.
Obieteoriełączyzałożenieowpełniracjonalnymzachowaniukonsu-
mentów,którzysądodatkowowstaniezcałkowitąpewnościąoszacowaćswe
przyszłedochody(awprzypadkuLCHrównieżczasżycia).Mającnawzglę-
dziemaksymalizacjęużytecznościwwarunkachwyborumiędzyokresowego,
preferująoniwzględniestałypoziomkonsumpcjiwtrakcieżycia.Tenpoziom
determinowanyjestnieprzezaktualny,bieżącydochódrozporządzalny,ale–
wprzypadkuteoriiModiglianiego–liferesourcesrozumianejakowartość
bieżącadochodówzpracyosiąganychwcałymżyciu,powiększonaewentu-
alnieootrzymanyspadek,lubteż,używającokreśleniaFriedmana,dochód
permanentny(permanentincome).Jednakżebieżącedochodyrozporządzalne
zmieniająsięwczasieijakotakieniepozwalająrealizowaćścieżkiwzględnie
stabilnegopoziomukonsumpcji.Problemtenrozwiązujeistnienierynkukredy-
towego–zadłużaniesięjestracjonalnymnarzędziemwygładzaniakonsumpcji
wczasie.ZgodniezLCHwpoczątkowejfaziecyklużycia(napoczątkukariery
zawodowej)gospodarstwodomowecechujesięzazwyczajniskimpoziomem
dochodurozporządzalnegoidużymwrelacjidoniegozadłużeniem,będą-
cymefektemkoniecznościsfinansowaniawydatkówzwiązanychchociażby
zkształceniemczyzakupemmieszkanialubdomu.Wmiaręstarzeniasię
gospodarstwarośniejegodochódrozporządzalny,coodpewnegomomentu
pozwalanietylkofinansowaćkonsumpcję,lecztakżebudowaćoszczędności,
któresąnastępniewykorzystywanewostatnimetapieżycia–dezaktywizacji
zawodowej–dopodtrzymaniastałegopoziomukonsumpcjiwwarunkach
brakudochoduzpracy.ChoćwprzypadkuPIHzoczywistychwzględównie
mabezpośredniegoodwołaniadoetapówżycia,torównieżtamzadłużaniesię
pojawiasięjakonaturalnakonsekwencjauzupełnieniaróżnicymiędzypostulo-
wanąkonsumpcjąstałejczęścidochodupermanentnegoadochodembieżącym
osiąganymprzezgospodarstwodomowe.
Jakwprzypadkukażdejkoncepcjiteoretycznej,takiwprzypadkuLCH/
PIHzałożeniatowarzysząceteoriistająsięzczasemprzedmiotemgorącej
dyskusji,wzmacnianejprzezustaleniaempiryczne.Wodniesieniudomodeli
cyklużyciaustaleniatedotyczyłyprzedewszystkimsilnegowpływuzarówno
