Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Teoretyczneaspektyzadłużaniasięgospodarstwdomowych
17
oczekiwanej,jakinieoczekiwanejzmianydochodunarozmiarykonsumpcji
(przeglądubadańnatentematdokonująnaprzykład:Bańbuła2006;Beshears
iin.2018;Jappelli,Pistaferri2010;Wałęga2013),awięczjawiska,któreodbie-
gałoodteoretycznegopostulatuoptymalizacyjnegowygładzaniakonsumpcji
wczasieprzezgospodarstwadomowe.Wśródwieluczynnikówmogących
służyćzawytłumaczenietejanomalii,ajednocześnieistotnychzperspektywy
zadłużaniasięgospodarstwdomowych,kluczowewydająsięte,któreosłabiają
założeniateoriiLCH/PIHcodoistnieniadoskonałegorynkukapitałowego,
brakuniepewnościorazpełnejracjonalnościpodmiotudecyzyjnego.Oile
podważeniedwóchpierwszychzałożeńmożnajeszczepostrzegaćjakopewną
akceptowalną,anawetkoniecznąkorektęustaleńpierwotnychModiglianie-
goorazFriedmana(Carroll1997;Deaton2005),pozwalającąjednakżecały
czasnapozostaniewobrębieanalizymodelicyklużycia,otylezanegowa-
nieracjonalnościwydajesięprzejściemdozupełnieodmiennejperspekty-
wybadawczej–rozwijanejnagruncieekonomiibehawioralnej.Niezależnie
odpostrzeganiastopnia„rewolucyjności”tejperspektywyuznanieistotności
czynnikówpsychologicznychwkontekściepreferencji,przekonańiprocesu
decyzyjnego–żebyposłużyćsiętypologiązaproponowanąprzezDellaVignę
(2009)–stanowiłoniewątpliwieimpulsdorozwojuklasycznegomodelucyk-
lużycia,arozluźnieniapewnychzałożeńtowarzyszącychjegostandardowej
wersjipozwoliłynawyjaśnieniewielu„anomalii”towarzyszącychprocesom
oszczędzaniaikonsumpcji(Attanasio,Weber2010).
Doskonałyrynekkapitałowyoznacza,żejednostkinienapotykająnażadne
ograniczeniapłynności,czyinaczejmówiąc,ograniczeniawdostępiedorynku
kredytowego(liquidityconstraints;creditconstraints).Wtakichwarunkach
wygładzaniekonsumpcjijestosiągalnepoprzezzadłużaniesięgospodarstw
domowychwokresach,wktórychbieżącydochódniepozwalałbynarealizację
optymalnejścieżkikonsumpcji.Jednakwrzeczywistościprzynajmniejczęśćpo-
tencjalnychkredytobiorcówjestnarażonanabarierywdostępiedofunduszypo-
życzkowych,awięcniesąoniwstaniepożyczyćtyle,ilewynikałobyzrachunku
optymalizacyjnego,coprzekładasięwoczywistysposóbnapoziomrealizowa-
nejprzeznichkonsumpcji(zob.Crook,Hochguertel2007;Hall,Mishkin1982;
Hayashi1985;Jappelli1990;Zeldes1989).Najbardziejistotnymideterminanta-
midostępudokredytusąprzytymbieżącydochód,wiekizasobność(majątek)
kredytobiorcy.Wynikitezdająsięwspieraćtezę,aprzynajmniejniesąznią
sprzeczne,żemodelecyklużyciaadekwatnieopisująconajwyżejsytuacjędob-
rzewyedukowanejklasyśredniej(Chen,Finke1996;Sinha1988;Wolff1981)2.
2Tenwniosekitakmożebyćzbytoptymistyczny(zob.Campbell,Hercowitz2019).
