Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WPROWADZENIE
1.1.STANPOLSKICHBADAŃNADAPOKRYFAMI
Apokryfywogóle[...]niemająszczęściawnaucekatolickiej.
Bibliścinimisięniezajmująuważając,żeutworypóźniejszenie
wchodząwsferęichzainteresowań;patrologowiezkoleiuważa-
jąjezadomenębiblistów.Zajęlibysięnimichętniemediewiści
ihistorycysztuki,brakimjednakznajomościPismaśw.,Ojców,
aszczególnieatmosferyświatabiblijnegoiantykuchrześcijań-
skiego.Stanowiąwięcapokryfynoman’sland1.
Wobrębiestaropolskiejprozynarracyjnejocharakterzereligijnymapokryfy
stanowiąważny,awciążniedokońcarozpoznanyobszar.Jakoutworyinspiro-
wanePismemŚwiętym,jednymzdwóch-obokantykugrecko-rzymskiego-klu-
czowychźródełkulturyeuropejskiej,nawiązywałydoniegonaróżnesposoby:
podejmowałybiblijnetematy,motywyiwątkifabularne,przywoływałybiblijne
exemplaorazmniejlubbardziejdokładnecytaty,wzorowałysięnaPiśmiewsferze
stylistycznej,wreszcie-naśladowałybiblijnegatunkiliterackie.
BadanianadapokryfamipodejmowanounasjużwpoczątkachXXw.,byprzy-
pomniećpraceAleksandraBrückneraiIgnacegoRadlińskiego2.Wczasachnow-
szychnatematapokryfówwpiśmiennictwiejudeochrześcijańskimpowstałyunas
zarównozwięzłeartykułyocharakterzesłownikowo-encyklopedycznym,jakiob-
szerniejszeopracowania.Codotychpierwszych-pojęcieapokryfudefiniowane
byłowformieartykułówhasłowychwsłownikachzzakresuliteraturoznawstwa,
międzyinnymiprzezTytusaGórskiego,MarięAdamczyk,MarkaStarowieyskie-
go3,jakrównieżwsłownikachiencyklopediachzobszarubiblistykiorazszeroko
1
M.Starowieyski,Ewangelieapokryfczne,nZnak”R.29:1977,nr275,s.522.
2
Por.A.Brückner,Apokryfyśredniowieczne,Kraków1900;idem,„Pismośw.”iapokryfy,Warszawa
1903;I.Radliński,Apokryfyjudaistyczno-chrześcijańskie,Lwów1905;idem,Apokryfyjudaistyczno-
-chrześcijańskiewpolskichprzeróbkach,Warszawa1911.
3
Por.np.T.Górski,Apokryf,nZagadnieniaRodzajówLiterackich”
,t.I,Łódź1958,s.193-195(tu:
przedrukhasłasłownikowegowczasopiśmie);M.Adamczyk,Apokryf,[w:]Słownikliteraturysta-
ropolskiej,podred.T.Michałowskiej,wyd.2popr.iuzup.,Wrocław1998,s.46-55;J.Sławiński,
Apokryfy,[w:]M.Głowińskiiin.,Słownikterminówliterackich,podred.J.Sławińskiego,wyd.3posz.
ipopr.,Wrocław1998(dalej:STLit),s.38-39;M.Starowieyski,Apokryfy,[w:]Słownikpisarzyan-
tycznych,podred.A.Świderkówny,wyd.3uzup.,Warszawa2001,s.64-65;KotarskaJ.,KotarskiE.,
Średniowiecze-renesans-barok,Gdańsk2002,s.24-26.Definicjępojęciauwzględniatakżedzieło
5
