Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wayang.Jawajskiteatrcieni
waniaktórejśzpodporządkowanychklas?”14lNapostawionewcześniejpytanie
oto,jakprzedstawiamyinnekultury,Spivakodpowiada,żejestto„doświadcze-
nieniemożliwego”,„ponieważetyczne(zatemodpowiedzialne)przedstawienie
światauciśnionego(subalterity)możliwejesttylkowtedy,gdytowarzyszyćmu
będzieświadomośćnieadekwatnościsamegoprzedstawienia(awięciwzajem-
negozrozumienia)”15l
Zasadypostępowaniabadawczego
JakoosobiewychowanejwtradycjiZachodunigdyniedanemibędziespojrzeć
najawajskiteatrcieniwsposób,wjakioglądajągoirozumiejąJawajczycylIcho-
ciażzarównoSpivak,jakiinniteoretycypostkolonialni,tacyjakmlinlHomiKl
Bhabhatwierdzą,że„samanaturadyskursu[lll]czynizzaangażowanegoin-
telektualisty«współwinnegownieustannymkształtowaniuInnegojakocienia
naszegoJa»”16,nieoznaczatojednak,żeniemożnapodejmowaćpróbyopisul
Mającświadomośćkolonialnegoiorientalnego„bagażu”,ciągleuczęsięrozumie-
niajawajskiegoteatrucieni,jegohistorii,repertuaru,języka,jakimsięposługuje
iwszelkichniuansówwymagającychodwidzaswoistego„treningupatrzenia”l
Przystępującdobadańnadwayangiemiszukającsaidowskiej„pierwszejza-
sady”zanajważniejszeuznałamprowadzeniebadańwjaknajwiększymzakresie
wsamejIndonezjilWciągudziewięciulatodrozpoczęciastudiównadteatrem
cieni,ponadczterylataspędziłamnaJawielBadaniaterenoweopartebyłymlinl
naobserwacjiuczestniczącej,wywiadach,kompletowaniudokumentacji,analizie
oglądanychspektakli,zbiorówarchiwalnych,bibliotecznychimuzealnychoraz
innychdokumentówudostępnianychmiprzezsamychartystówlIchwynikista-
nowiąpodstawoweźródłoinformacjizawartychwniniejszejksiążcel
Badaniaopartenaobserwacji,którecorazczęściejstająsiępodstawąstudiów
nadwidowiskiemzakładają,żekomunikacja,czyliwymianaiinterakcjamiędzy
naukowcemauczestnikamibadań,jestprocesem,wktórymbadaczpowinien
znaleźćsposób,bywmiaręmożliwościwiernieprzekształcićpomysłyidzieła
twórcówwformydającesięobserwować,rejestrować,dokumentować,analizo-
14LlGandhi,dzlcytl,sl12lWartozauważyć,żewPolsceustaleniateoriipostkolonialnejizwią-
zanychzniąsubalternstudiesniesąjeszczepowszechniewykorzystywanelBadaczeczęstostarają
siękonstruowaćopiszakładającmożliwośćprzekładaniajednejkulturynadrugą(patrz:RlChym-
kowski,Czybadaczkulturymożebyćrelatywistąkulturowym?,[w:]Wiedzaokulturzepolskiejuprogu
XXIwieku,redlSlBednarek,KlŁukasiewicz,Wrocław2000,sl62-63;MlSteiner,Chińskiteatr
xiqu.Interpretacjaantropologiczna,Wrocław2013,sl12),zgodnieztym,coEdwardSaidwksiąż-
ceOrientalizmpisałooswajaniuniezrozumiałego,niepokojącegoazarazemegzotycznegoita-
jemniczego„Innego”zapomocąswojskichprzedstawieńiobrazów(ElWlSaid,Orientalizmlll)l
15AlBurzyńska,MlP
lMarkowski,dzlcytl,sl558l
16Tamże,sl558l
