Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wayang.Jawajskiteatrcieni
EtnograficznemuwKrakowie24lPośmiertnieukazałsiękrótkiszkicpoświecony
pobytowinaJawie25lCzęśćepizodówzżyciaprofesora,zwłaszczajegopobytna
wyspie,posłużyłazakanwępowieściBolesławaMrówczyńskiegoDuturzrajskie-
googrodu(1958)l
PopowrociezJawyMarianRaciborskiwlatach1900-1909byłkierownikiem
katedryAkademiiRolniczejwDublanachpodLwowemlTamteżwroku1901
odbyłsiępokazjawajskiegoteatrucieni26lRelacjaztegowydarzeniaukazała
sięwczasopiśmie„IlustracjaPolska”27,awśródwidzówznalazłsięMieczysław
Limanowski,młodygeolog,wtymczasiezafascynowanyteatremorientalnym,
występamijapońskiejaktorkiSadyYacco(Sadayakko)ipokazemwDublanachl
WewspomnieniachskreślonychpośmierciRaciborskiegoLimanowskiopisuje
widzianewówczasprzedstawienie
Przyjaciołompokazywałtenteatr,poruszałstylizowanymifigurkamiwrytmte-
atralnychformułlKoronkowowycinanefigurkiczarowałyprzedwidzempiekło
inieboitenczyściecmalajski,któryjesttakciężkiimartwy,jakowapowierzchnia
OceanuIndyjskiego,bezjednejfalipodniebemstraszliwegoskwaru,którywy-
przedzamonsunylOpowiadaniaRaciborskiegootwierałybramydoduszy,wktórą
tylkozrzadkapogrążasięduszaEuropejczykal[ł]sakralneformułki,tajemnicze
zaklęciapierwotnejmagii,przedziwnegesty,symboleśwituizmartwychwstania
-otococzarowałowśródśpiewuiruchumisternieporuszanychfigurek28l
Zdzisiejszejperspektywywidać,żeteatrtenodbieranybyłpowierzchownie
ipoprzezpryzmateuropejskichdoświadczeńl
KontynuującniejakobadaniaRaciborskiegoizajegonamową,wgrudniu
1907rokuwyruszyłnaJawęMichałMarianSiedlecki(1875-1940)29,biolog,
oceanografipopularyzatorochronyprzyrodylProwadziłonbadaniawOgrodzie
BotanicznymwBuitenzorg(Bogor),zwiedziłteżogrodybotanicznewTjibodas
(CibodasnazachodzieJawy)iBandunguorazobserwowałfaunęifloręlasów
tropikalnych,atakżewódprzybrzeżnychlPodczaspobytuwIndonezjiSiedlecki
odbyłwycieczkinaSumatręikilkamniejszychwyspArchipelaguSundajskiegol
24ObecniezbioramiMarianaRaciborskiegozajmujesięiopracowujejenaukowoEleonoraTe-
nerowiczlPorlmlinlElTenerowicz,MarionetkiteatruwayanggolekwzbiorachMuzeumEtnograficz-
negowKrakowie,[w:]OdcienieIndonezji,redlRlLesner-Szwarc,Toruń2014,sl49-71l
25MlRaciborski,Życiepodrównikiem,Lwów1924l
26ZlOsiński,PolskiekontaktyteatralnezOrientemwXXwieku.T.1.Kronika,Gdańsk2008,
sl12-13l
27AlWoycicki,Jawański„Wajang”wDublanach,„IlustracjaPolska”Kraków-Lwów1901,nr11,
sl143-145l
28MlLimanowski,MarianRaciborski(Wspomnieniepośmiertne),„EchoPolskie”Moskwa1917,
nr118l
29SlTlSroka,SiedleckiMichałMarian,[w:]PolskiSłownikBiograficzny,tlXXXVI,Kraków1995-
1996,sl550-553l
