Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Wayang.Jawajskiteatrcieni
nizacjachprzygotowywanychprzezWarszawskąGrupęGamelanową,byływy-
konywanewewspółpracypolsko-indonezyjskiejlBielskiFestiwalstałsięokazją
dozaproszeniaizaprezentowaniawayanguwformienajbliższejtej,jakąmoż-
naobejrzećnacodzieńnaJawielFestiwalowapublicznośćobejrzałaRamajanę
wwykonaniudalangaKiSenoNugroho,uważanegozaprzedstawicielamłodego,
eksperymentującegopokolenialalkarzyicieszącegosiębardzodużąpopularno-
ściąwIndonezjil
Stanbadańnadwayangiemnaświecie
Piszącowayanguzperspektywyeuropejskiejniesposóbniewspomniećotwór-
czościartystówteatralnychpoczątkuXXwieku,dlaktórychspotkaniezindone-
zyjskimteatremcienistałosięniewyczerpanymźródłeminspiracjilPierwszym
znichbyłRichardTeschner,działającywpierwszejpołowieXXwiekulalkarz,
którydoeuropejskiegoteatrulalekwprowadziłmodelewzorowanenawayang
golek(wPolscenazywanejawajkami)lJegopracyartystycznejwieleuwagipo-
święciłprofesorMatthewIsaacCohen,którywksiążcePerformingOtherness.
JavaandBalionInternationalStages,1905-195281opisujepoczątekfascynacji
TeschneralalkamiwayangusięgającywizytywHolandiiw1911rokulTesch-
nerzainteresowanybyłprzedewszystkimmożliwościami,jakiedająlalkigolek,
ichwysokąwartościąartystycznąwpołączeniuzprostymiefektywnymsposo-
bemanimacjilUważał,żemogąstaćsięalternatywądlamarioneteklPierwszy
spektakl,wktórymwykorzystałlalkiwzorowanenawayanggolek,zulepszo-
nymmechanizmemukrytymwewnątrzkorpusulalkiinogami,którychjawaj-
skieoryginałyniemiały,Teschnerpokazałjużw1912rokulRepertuaroparty
byłnatrzechpopularnychpodaniachjawajskich,OfiarzeKusumo,NabiIsaiNa-
wangWulan,jednakjakprzekonujeCohen,brakdowodównato,byTeschner
zainteresowanybyłjakimikolwiekinnymiaspektamiwayangupozaaspektem
technicznymlWdalszychlatachudoskonalałonzarównosposóbanimowania
lalek,jakiprzestrzeń,wktórejpokazywałspektakle,tworzącspecjalnąscenę,
nazwanąFigurenspiegell
CohenumieszczaprojektTeschneraobokinspiracjiwayangiemobecnych
wpracyEdwardaGordonaCraigawrozdzialezatytułowanymWayangasTechno-
logy.Podobnieówczesnąfascynacjętwórcóweuropejskiegoteatruoryginalnością
jącymautentycznościwidzom,bliższyjestwayangowi,jakimożnazobaczyćdzisiajnaJawie,niż
tocopokazałdalangSoetarnow1978rokuwstosunkudoówczesnejjawajskiejrzeczywistości
teatralnejl
81MlIlCohen,PerformingOtherness.JavaandBalionInternationalStages,1905-1952,Basing-
stoke2010,sl42-47l
