Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BożenaWitosz:Centrum-prowincja,peryferie,marginesył
siępodległośćkulturymniejszościizależnośćprocesukonstruowaniasamo-
świadomościodwiększościowegocentrum.Szczególnieboleśniemanifestowane
sąodczuciazmianwobrębierodzimejkultury,którezachodząwsytuacjipod-
porządkowania.Dałtemuwyrazpoeta,reprezentantmniejszościukraińskiej
wPolsce,OstapŁapski:
Usiłowano
wychowaćmnie
naBonie,
naKościuszce,
naTraugutcie,
naBoboli,
łłł
łłł..
ABonamnie
nieznała,
aKościuszkoodrzucił,
aTraugutzawisł
niezamnie,
aBobolazemnie
siebieczynił,
łłł
łłł.
Łapski1996;cyt.za:Duć-Fajfer2005:230
Autentyzm(jednazkategoriidyskursupostkolonialnego)jakowyrazoporu
przeciwnarzucanymprzezwiększośćzabiegomasymilacjitoważnastrategia
emancypacyjnegodyskursumniejszościowego.
Relacjeodśrodkowe,umożliwiającepełnąpodmiotowośćrozwojukulturo-
wegoperyferii,wzaprezentowanychprzykładachzaczerpniętychzdyskursu
literackiego,ukazująróżneobliczainterferencji,jednakże,coistotne,nieburzą
wyznaczonychpozycjimarginesówicentrum,dokonującwichstrukturzejedynie
modyfikacji.Jeślizachodząonewwarstwieemocjonalnejiaksjologicznejobu
pojęć,mogąprowadzić–wniektórychprzestrzeniachkultury–dozamianyich
miejsc(jakwprozieStasiuka)czypogłębiaćdystansmiędzyobubiegunami(jak
wpoezjiŁapskiego).
Gdyruchperyferiijestdośrodkowy,todochodzidowyraźniejszejdekon-
strukcjicentrum.Scenariuszeprzebudowymogąbyćróżne,najistotniejszejestto,
żeimpulsydotakichruchówpłynąodperyferii.Natrzyznichzwrócęuwagę.
Pierwszypolegałbynaprzesuwaniugranicwceluposzerzeniaterytorium
środka.Ilustracjąniechbędzieproceszachodzącywobrębiedyskursuteoretycz-
noliterackiego,adokładniej,inicjowanedziśdyskusjewokółkategoriiliterac-
kości,zmierzającedouelastycznieniajejkryteriów,takbyumożliwićwstępdo
głównegonurtuliteraturyformompisarstwaniefikcjonalnego(por.Grochowski
2005).Drugiscenariuszprzewidywałbyzburzeniesilnego,monolitycznego
19
