Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KiedyojciecLeTellier,spowiednikkróla,złożyłmuwizytę,aby
porozmawiaćnaosobności,siedzielidosłownie„twarząwtwarz”.
LeTellier,„wieśniakznadDunaju,przeniesionyznormandzkich
wybrzeżynadbrzegiSekwany”,byłjezuitą.Zgodnieztradycyjną
doktryną(uzaraniadziejówBógzadecydowałzotchłaniswojejrady
olosienaszejnieśmiertelnejduszy)jezuicigłosili,żeBógudziela
wszystkimmożliwej,„rychłej”łaski,azbawieniadostępujesięjedynie
zasprawądobrychuczynkówiwolnejwoli(możnasiędoszukiwać
podobieństwdoświataburżuazji,wktórymistniejeszansazrobienia
kariery,podczasgdywświeciefeudalnymczłowiekrodzisięraz
nazawszepośródWielkichlub–wręczprzeciwnie–pośródbiedoty).
Królmiałsłabośćdotejnowejkoncepcjireligii,opartejnaumowie.
Saint-Simon(któregomatkawpewnymstopniusympatyzowała
zjansenistami)zostałwykształconyprzezjezuitów.Aterazten
szczęśliwiecodebrałdowodyszacunkuodLeTelliera,któremujawił
sięprzecieżjakokopalniaplotek–wjegoPamiętnikachpojawiłosię
conajmniejsiedemtysięcytrzystapięćdziesiątpostaci.Wswoim
paryskimdomuSaint-Simonzgromadziłsześćtysięcywoluminów,
atakżepamiętnikispisaneprzezwspółczesnychmutwórców:
Dangeau,Torcy’ego,Sourchesa,d’Argensona,d’AntinaiLuynesa.
Etykietajestjednymznajważniejszychtematówporuszanychprzez
Saint-Simona,pojawiasięniemalnakażdejzpięćdziesięciutysięcy
stronzapisków,jakieposobiepozostawił.Ówczesnestuleciepostawiło
diukówiparów–wielkichwasali,którzywśredniowieczumoglibyć
sądzenijedynieprzezrównychsobie–nadprzepaścią.Ichpozycja
byłajużwpewnymstopniuosłabiona,kiedynadwórprzybyłSaint-
Simon,któregonajwiększympragnieniembyłoocaleniezagrożonych
prawnajstarszejszlacheckiejgodności–zresztąjakimiinnymi
zasługamimógłbysięszczycićwWersalu?Dworzaniemówilionim
rzadko,ajeślijuż,tożebyzniegozadrwić.KsiężnaPalatynka–która
przecieżbyładoniegopodobna,boopisywałaekspresyjnymjęzykiem
