Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nWIDZĘCIĘ,WFUTROWTULONĄł”KONCEPCJAnJA”WMIĘDZYWOJENNEJLIRYCEł|19
procesuinterpretowaniapodmiotufunkcjonującegowdzielepoetyckim
Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Refleksjadostrzegającawutworzeliterackimproblematykękształtowania
tożsamości,konceptualizującakategorięnja”wymagawięcprzyjęciazałożeńim-
plikowanychspecyfikątwórczejwyobraźniczyuobecnionąhierarchiąwartości.
Jednakindywidualnośćijednostkowośćpodmiotu,atakżewielowymiarowość,
siłaekspresji,panowanienadwypowiedzeniemikreacjązwiązanesąrównież
zfunkcjonowaniemwporządkudziełaukładówkomunikacyjnych,którekon-
kretyzująsięnarozmaitychpłaszczyznach.Przedmiotemniniejszychrozważań
jestzwrócenieuwaginajedenzaspektówrelacjiwewnątrztekstowychrealizu-
jącychsięwprzestrzeniwyznaczonejzaimkamiosobowymi,któreujawniają
pozytywnąwieloznacznośćprzywspółtworzeniunteatrumowy”
6
.Zaistniała
wporządkusemantycznymtekstutranspozycjaformosobowychprowadzinie
doograniczeniaczynawetunieważnieniapodmiotu,dodepersonalizacji,lecz
przeciwnie-ulegającprymatowinja”mówiącego,warunkujeukonstytuowanie
jegonmocnej”obecności.
nTeatralizacjamowy”
,rozwijającawartośćautokomunikacyjną
7
wypowie-
dziiwprowadzającazdialogizowanie,podporządkowanajestwięcprogramowi
podmiotowejkreacjinja”
,stanowijejbezpośredniąrealizację.Akcentujewpoezji
Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej,którachoćtakczęstoodbieranajestprzezpry-
zmatmanifestacjikobiecości,prywatności,intymnegoiodważnegomówienia
onajskrytszychdoznaniachwwymiarachemocjonalnymifizycznym,istotny
aspekttwórczejekspresji.Warunkujeondysponowaniezabiegami,środkami
umożliwiającymiewokacjęstanupsychicznegoniewprost,zzachowaniemdys-
krecji.Azatemrelacjekomunikacyjne,wktórychnja”funkcjonujejakonty”
,
nona”/nono”
,zdradzająwybórdziałania,tworzeniensiebie”ipodmiotowość
doświadczenia.Pojawiająsięrównieżwchwili,gdynja”niechcejednoznacznie
wyartykułowaćswoichdoznańi-sięgającpopoetyckieprzetworzenie-ukry-
waekspresjęzarolaminiepierwszoosobowymi,októrychjednakniemożna
powiedzieć,żeewokującałkowicieobcennie-ja”
.Wtymrozpisaniumonologu,
6A.Okopień-Sławińska,Jakformyosobowegrająwteatrzemowy?(Semantycznetranspozycje
formosobowych),[w:]tejże,Semantykawypowiedzipoetyckiej(Preliminaria),Kraków2001,s.73-
99.Dokoncepcjinteatrumowy”nawiązałm.in.JerzyJarzębski,interpretujączagadnieniazwiązane
zukształtowaniemosobowejformyopowieści(naprzykładzieDziennikówW
.GombrowiczaiGry
nazwłokęJ.Andermana).Zob.J.Jarzębski,Cosięzdarzyłow„teatrzemowy”?,[w:]Autor-podmiot
literacki-bohater,red.A.Maruszewska,J.Sławiński,Wrocław-Warszawa1983,s.217-237.
7JurijI.Lewin,mówiącokomunikacyjnymstatusietekstuistosunkachmiędzynosobami”
,wy-
różniam.in.rolęautokomunikacyjną,którąokreślarelacja:nty”tonja”(wypowiedźskierowana
dosiebie).J.I.Lewin,Lirykawświetlekomunikacji,tłum.J.Faryno,[w:]Studiazteoriiliteratury.
Archiwumprzekładów„PamiętnikaLiterackiego”,t.2,red.K.Bartoszyński,M.Głowiński,H.Mar-
kiewicz,Wrocław1988,s.259.
