Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
rewolucyjnei-szerzej-wszystkieruchyspołecznezmieniającebądźwpływające
nasystemypolitycznepaństwkontynentu,acozatymidzie-kształtującetakżepo-
litykęUSA.Budowiehegemoniipółnocnoamerykańskiegomocarstwatowarzyszyły
przecieżprzemianyspołeczne,ożywieniepolitycznespołeczeństw,wreszciekształ-
towanietożsamościnarodówlatynoamerykańskich7.
NiesposóbanalizowaćlatynoamerykańskiejpolitykiStanówZjednoczonych
wwarunkachkonfliktuWschód-Zachódbezuwzględnieniawśródnajważniejszych
czynnikówstosunkówmiędzyWaszyngtonemaMoskwą8.Wpierwszychdekadach
powojennych,awięcwokresie,któryjestprzedmiotemtejpracy,napięciewewza-
jemnychstosunkachbyłoznaczneizaostrzałorywalizacjęsupermocarstwnaterenach
konfliktówregionalnych.Zdrugiejjednakstronysupermocarstwaniekwestionowa-
ływzajemnieswojejhegemonicznejpozycjiwstrefachwpływów-AmeryceŁaciń-
skiejiEuropieWschodniej9.MimotoZSRRpodjąłnapoczątkulatsześćdziesiątych
próbęzakwestionowaniazakresustrefywpływówUSA,wykorzystującpowstanie
rewolucyjnegorząduFidelaCastronaKubie.Pojawieniesięmarksistowskiegoreżi-
muwhemisferzezachodniejiobjęcienadnimpatronatuprzezNikitęChruszczowa,
któryprzytejokazjiproklamowałpoparciedlanwojennarodowowyzwoleńczych”
wkrajachtzw.TrzeciegoŚwiata,spowodowałokontrakcjęzestronyUSA,którymi
wlatach1961-1968kierowałydemokratyczneadministracjeJohnaF.Kennedy’ego
iLyndonaB.Johnsona.DziałaniaUSAmiałycharakterodpowiedziwielokierunko-
wej;posłużonosięinstrumentamiznanymijużwstosunkachmiędzyamerykańskich,
jednakwdrożonoteżnowedziałania,bardzoinnowacyjne,odpowiadająceogólnym,
reformatorskimzałożeniomrządzącychStanamiZjednoczonymidemokratów.
Niniejszapraca,któramanaceluprzedstawieniepolitykiUSAwobecAmeryki
Południowejwlatach1961-1968,jestwistociepróbąopisaniatejwłaśnienodpowie-
dzi”Waszyngtonunasytuacjęzagrożeniahegemoniisupermocarstwawjegostrefie
wpływów.Zagrożenietomiałowograniczonymtylkostopniucharakterzewnętrzny,
ponieważprzebiegtzw.kryzysurakietowegouzmysłowiłkierownictwuradzieckie-
mu,iżrewizjagranicstrefywpływówUSAjestniemożliwa.Moskwapozostawała
jednakwciążpotencjalnymsojusznikiemdlakażdegorewolucyjnegorządu,który
objąłbywładzęwpaństwiepołudniowoamerykańskim.Wwarunkachpoważnych
napięćspołecznych,którecharakteryzowałypowojnieAmerykęŁacińską,pozy-
7
M.C.Eakin,op.cit.,s.246-247.
8
Autorświadomieodstępujemiejscamiodokreślenianzimnawojna”,któreniezawszeprzystaje
dostosunkówUSA-ZSRR,niezawszeteżuzasadnialatynoamerykańskąpolitykęUSA.Wdobieod-
prężenia(détente)StanyZjednoczonekonsekwentnieprzeciwdziałałypowstaniurządumarksistowskie-
gowAmeryceŁacińskiej,realizujączałożeniaswojejpolitykibezpieczeństwanarodowego.Polityka
odprężenianieeliminowałarywalizacjimiędzysupermocarstwami.Por.R.R.Fagen,Introduction[w:]
CapitalismandStateinU.S.-LatinAmericanRelations,red.R.R.Fagen,Stanford,California1981,
s.20;J.Spanier,PolitykazagranicznaStanówZjednoczonychpoIIwojnieświatowej,Toruń2006.Por.
też:L.Zyblikiewicz,op.cit.,s.24.
9
JakobrazowoująłtosenatorGore,komentującwystąpieniesekretarzastanu,wktórymtendy-
stansujesięodideistrefwpływów,nnawetbezpodpisywaniaumówiwydawaniamanifestówuznajemy
EuropęWschodniązarosyjskąstrefęwpływów,takjakRosjanieprzyznają,żeAmerykaŁacińskajest
nasząstrefąwpływów”.Cyt.za:A.Mania,BridgeBuilding.PolitykaUSAwobecEuropyWschodniej
wlatach1961-1968,Kraków1996,s.128.
