Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
|
Więcejniżdyplomata
Wdokumencietymzwracanosięzprośbą-wimieniuRepubliki
Chile-dowładzwojskowychicywilnychoumożliwienieswobodnego
przejazduwymienionymzimieniainazwiskapolskimobywatelom.Oly
Kotzerpragnąłpoznaćpochodzeniedokumentu,abylepiejzrozumieć,jak
jegorodzinaweszławjegoposiadaniemimozupełnegobrakupowiązań
zChile.
Dokumentlaissez-passerzostałopracowanyipodpisanyprzezSamu-
eladelCampo.Wtamtymokrutnymczasie,naznaczonymśmierciąiprze-
mocą,stanowiłprawdziwąprzepustkędożycia.Zapewniałochronęprzed
deportacją,jakiejpoddawanabyłaludnośćżydowskawEuropierządzonej
przezreżimhitlerowskiijegosojuszników-wtymprzypadkurumuński
rządmarszałkaIonaAntonescu3.
SzukającodpowiedzinapytaniapostawioneprzezOlyKotzera,uda-
łemsiędoarchiwumMinisterstwaSprawZagranicznych4.Tamdowiedzia-
łemsię,żerządChilew1940r.przychyliłsiędoprośbyokupowanejPolski
ipodjąłsięreprezentowaniajejinteresówmajątkowych,jakteżinteresów
jejobywateli,wobecRumuniiiWłoch,którezerwałyzniąstosunkidyplo-
matyczne.TymsamymChilewzięłonasiebieniezwykletrudnezadanie,
jakożereprezentowaniepolskichinteresówwobszarzewpływówRzeszy
oznaczało,prędzejczypóźniej,wejściewkonfliktzniemieckimiplanami
politycznymi,prowadzącymidoludobójstwa.
Szacujesię,żewpierwszymrokuwojnyponad350tys.obywateli
polskich,próbującuniknąćprześladowańzestronynazistów,zdołałouciec
3
Wewrześniu1940r.AntonescuzostałpowołanynapremieraRumuniiizmusił
królaKarolaIIdoabdykacji,cootworzyłomudrogędoprzejęciawładzydyktatorskiej.
Przystąpiłdopaktutrzech.Wczerwcu1941r.,dążącdoodzyskaniaanektowanejprzez
ZSRRBesarabiiipółnocnejBukowiny,wziąłudziałpostronieNiemiecwinwazjinaZSRR.
Ponieważwobliczuprzegranejwojnyniechciałprzejśćnastronęaliantów,wsierpniu
1944r.zostałobalonyprzezkrólaMichałaiuwięziony.W1946r.zazbrodniewojenne
zostałskazanynaśmierćistracony.ReżimAntonescudopuściłsięmasowychzbrodnina
ŻydachzBesarabii,BukowinyiTransnistrii.WobecŻydówzpozostałychczęściRumunii
takżeprowadziłpolitykędyskryminacji,aleniedotknęłaicheksterminacja.
4
MowaoGłównymArchiwumHistorycznymMinisterstwaSprawZagranicznych
(ElArchivoGeneralHistóricodelMinisteriodeRelacionesExterioresdeChile,dalej:
ARCHIGRAL-przyp.red.).
