Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krajobrazkulturowy,czyliotautologii
niszcząconaofiarowanyprzezNaturękrajobraz,aleteżniekonieczniepozytywnie
wpływanaszczęścieludzi.Stądideenpowrotudonatury”
,mityndobregodzikusa”
czysentymentalnepróbyucieczkizmiastawposzukiwaniuarkadyjskiegoszczę-
ścianawsi,któraniezatraciłaswychzwiązkówznaturąlubzatraciłajewstopniu
znaczniemniejszymniżmiasto.Kiedyzaśwprowadzanowczynoweidee,wkła-
danowielewysiłkunietylewodbudowę,ilewimitacjębezpowrotnieutraconej
naturalności,czylikomponowaniennaturalnychparkówkrajobrazowych”
.Interesu-
jącyprzykładtakiegowysiłkuprzynosiwPierścieniachSaturnaG.W.Sebaldrela-
cjonującyswojewędrówkipoangielskichrezydencjach,budowanychzmyśląoza-
pewnieniuichmieszkańcomwidokunanprawdziwienaturalny”krajobraz:nTakie
założeniaparkowe,dziękiktórympanująceelitymogłystworzyćsobiemiłedlaoka,
pozornienieograniczonewprzestrzeniotoczenie,weszływmodędopierowdru-
giejpołowieXVIIIwieku,azaplanowanieiwykonanieniezbędnychdlaempark-
mentpracnierzadkociągnęłosięprzezdwa-trzydziesięciolecia.Abyzaokrąglić
kształtposiadłości,trzebabyłonaogółdokupywaćziemialbodokonywaćzamian.
Trzebabyłoprzenosićdrogi,gościńce,pojedynczezagrody,aczasemcałeosady,bo
zdomuchcianomiećniczymniezakłóconywidoknatury,bezżadnychśladówludz-
kiejobecności.Ztegopowodumurkigrodząceosadzanowszerokich,porośniętych
trawąrowach,takzwanychhahas,cowymagałowieletysięcygodzinroboczych.[ł]
Najmniejkłopotliwąsprawąprzyzakładaniuparkukrajobrazowegobyłooczywi-
ściesadzeniedrzew,wmałychgrupachipojedynczo,nawetjeśliprzedtemwypa-
dłowycinaćpołacielasu,niepasującedoogólnejkoncepcji,iwypalaćniepotrzebne
krzakiizarośla”2.
Zapewnetwórcomndzikich”parkówangielskichnieprzyszłobydogłowy,iż
tworząwłaśniekrajobrazkulturowy.Gdybywewcześniejszychkonceptachkrajo-
brazupojawiłsięzwrotnkrajobrazkulturowy”
,musiałbybyćtraktowanyjakook-
symoron,alekiedysięjużpojawił-zasprawąniemieckichtwórcówantropogeo-
grafii-wkońcuXIXwieku,powinienbyłbyćuznanyzatautologię.Wprzyjętych
przezgeografówdefinicjachnkrajobrazukulturowego”(aimtoprzedewszystkim
zawdzięczamytentermin),jestontożsamyznkrajobrazemantropogenicznym”3,co
jestrezultatemzapożyczonegoodantropologówpojmowaniakulturyjakocałości
światawytworzonegoprzeznaszgatunekiprzeciwstawianegonaturze.nKrajobraz
kulturowywsensienajbardziejogólnymtookreślonyobszarnapowierzchniZiemi,
opewnejodrębnościfizjonomicznej,naktórymżyjeigospodarujeczłowiek”4.
2W.G.Sebald,PierścienieSaturna,przeł.M.Łukasiewicz,Warszawa:W.A.B.2009,s.300.
3W.Andrejczuk,Funkcjekrajobrazukulturowego,nNiematerialnewartościkrajobrazówkulturowych.
PraceKomisjiKrajobrazuKulturowego”2013,nr20,s.66.
4Tamże.
73
