Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krajobrazkulturowy,czyliotautologii
opanowaniaczyaparatprzystosowaniadonaturalnychkoniecznościegzystencji”6.
Każdykrajobrazjestwięckulturowydlatego,żejestwłożonymwjakieśramywy-
cinkiemprzestrzeni,naktórysięwpewienokreślonysposóbpatrzy.Itopatrzenie
konstytuujekrajobraz.Patrzysięjednakwszczególnymcelu,któryzostałokreślo-
nyprzezkulturę.Natęprzestrzeń,którąchcemywidziećjakokrajobraz,niepatrzy-
myjakonacoś,cojestmożliwedozjedzeniaczydoudzielenianamschronienia,
czydojakiegokolwiekpraktycznegoużycia,alechcemyjąwidziećwperspektywie
wartości.Oczywiścienietylkowartościestetycznych,choćwpotocznymrozumie-
niukrajobrazujestonpoto,bybudziłzachwyt,ibyćmożewaloryestetycznekra-
jobrazustanowiąjegogłównywyróżnik.Alekrajobrazsłużyiinnymwartościom
-odwołujemysiędoniego,byjeaktualizowaćwszczególnychsytuacjach:pozwala
ożywiaćtradycjeidziedzictwogrupy,wspomagazbiorowąpamięć,współkształtuje
tożsamość,wzbudzaipodtrzymujeuczuciapatriotyczne,przypominanakazymo-
ralneetc.Możnabypowiedzieć,żeprzedewszystkimówkomponentaksjologiczny
czynikrajobrazkulturalnym,cowięcej-stwierdzaPietraszko,nczyniwogólemoż-
liwymkrajobrazjakotaki”
.
Takrozumianykrajobrazpozwalazakreślićswoistekulturoznawczepoleba-
dawcze-naksjosemiologiękrajobrazów”
.nKrajobraz-jakkażdyobraz-macha-
rakterznakowy,znaczybowiemcośinnegoniżonsam.Jegoprzedmiotniejesttym
samym,cooglądanyobiektprzyrody,jakożejestjegoprzedstawienieminterpretu-
jącym,awięcwytwarzającymnoweznaczenie.Oglądanieobiektukrajobrazowego
zasadzasięnapostrzeganiujegoelementówicech,selektywnymwtymsensie,że
wyróżniającymiuwydatniającymjedneniejakokoszteminnych.Windywidualnym
kącieoglądaniakryteriategowyróżnianiasązawszewjakiejśmierzesubiektywne,
aleteżwyrażasięwnich-aniekiedydominuje-intersubiektywnysystemwartości
właściwytejkulturze,wktórejuczestniczypodmiotoglądający”7.
Szczególnymprzykłademkrajobrazuintensywnienasyconegoaksjologicz-
nieisemiotycznie,obrosłegobogatąsymbolikąiniezliczonąliczbąprzedsta-
wieńikonicznych,leczwdużejmierzeimaginacyjnego,choćzlokalizowanego
wkonkretnejprzestrzenigeograficznejizprecyzyjnieokreślonątopografią,jest
opisanyprzezMauricelaHalbwachsapejzażZiemiŚwiętej.Bardzotointeresu-
jącyprzykład,zuwaginafakt,żewgruncierzeczyniewieluczłonkomlicznych
wspólnotchrześcijańskichdanebyłokontemplowaćówkrajobrazinsitu,wszy-
scyjednakichczłonkowienosząwsobieobrazZiemiŚwiętej,bezktóregonie-
możliwebyłobyprzekształcenieabstrakcyjnejideireligijnejwżywąwiarę.Ztą
6S.Pietraszko,Kultura.Studiateoretyczneimetodologiczne,Wrocław:WydawnictwoNaukoweAtla2,
2012,s.141.
7Tamże,s.142.
75
