Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ślicielijakRenéDescartesczyFrancisBacon,alerównieżpisarzy:Pedra
CalderónadelaBarkiczyWilliamaSzekspira.Wszyscyoniwyrażali
nieufnośćdozmysłów,widzącwnichpowóddofałszywejpercepcji
świata,którąmożnabyłołatwopomylićnaprzykładzsennymzłudze-
niemczyteatralnymspektaklem.Toniekwestiaprzekonańjestzatem
źródłemniepokoju.Przerażeniewywołujeraczejdrugiwarunekplatoń-
skiejdefinicjiwiedzy:prawda.Możnabowiem,zgodniezespostrzeże-
niemGettiera,niemiećwiedzy,jednocześnienienaruszającwarunku
prawdy.Możnaprzedstawiaćprawdziwesądy,któreniesąwiedzą,bo-
wiem,zgodniezzasadą,októrejpisałRussell,wiedzajestpodklasątych
sądówiwnichsięzawiera4.
Wyjście,któresięwtejprzykrejsytuacjiotwiera,niejestspecjalnie
proste,ajegozawiłycharakternieułatwiategowywodu.Możnagopo-
minąćiprzejśćodrazudowniosków,jakiesięzniegowyłaniająmniej
więcejdziesięćakapitówdalej,ponieważnieodyskusjęzideąGettie-
rachodzi,aleomilczącezałożenie,któresięwniejpojawia.Zgodnie
zintencjąniniejszegotekstumaonodramatycznywpływnalosywie-
dzyjakopojęcia,któredenotujewyobrażeniepewnegofenomenu.Jest
znakiemzmianystosunkudoniej,któryzresztąrozproszysięnaróżne
sposobyiostateczniedoprowadzidojejteorii,którajestprzedmiotem
niniejszychrozważań.
PrzyjrzyjmysięnajpierwprzykładowiRussella:obserwatormara-
cję,żejestgodzinadziewiąta,gdypatrzyogodziniedziewiątejnazegar,
któryotejgodziniesięzatrzymał.Zegartenwskazujedziewiątąijest
dziewiąta.Nadużyciemjestdopierouogólnienie,żezegarjestsprawny5.
Błądpoleganatym,żepewnalokalnawczasieobserwacjazostajeroz-
ciągniętanaczasonieokreślonej,aleistotnejdługości.Czasodgrywa
4
WiekXXprzynositakżegłębokiezałamaniepojęciaprawdy,którewydarzasię
nagranicyfilozofiiinaukspołecznych,czegoopisanieprzynosiesejZygmunta
BaumanaPrawdanauki,prawdasztuki(Bauman,2000,s.199).
5
Myślę,żepodobnaintencjaprzyświecaSoberowi,kiedyprzytaczaprocesrozu-
mowaniaodwołującysiędotego,codziejesię„zazwyczaj”(usually).Maona
zwrócićnamuwagę,żeoceniającrzeczywistość,posługujemysięwłaśnieuogól-
nieniami.
19
