Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Artykuły
emitowaniaposzczególnychmonetimedali—nauchwycenieprocesujegostop-
niowegowłączaniadooficjalnejtytulaturywładcówrzymskich.
PierwszemonetarneprzykładystosowaniatytułuDominusodnajdujemy
wmennictwieautonomicznymwIIIwieku.NarewersachmonetbitychwAntio-
chii(wPizydii)zokresurządówSeptymiuszaSeweraijegosynówodnotowujemy
legendyVICTORIAEDDDNNNCOLANT,którychzapis—stosowniedoliczby
władców—dopasowywanodorzeczywistości.Równieżnamonetachbitychwtym
samymośrodkuzapanowaniaGordianaIIIodnajdujemylegendęVICTORIADO-
MINIANTICOLONI(zabrewiacjami)
3
.Jednaknawetwprzypadkutejwschodniej
mennicyniebyłatopraktykapowszechna,afaktokreślaniapanującegocesarza
wtensposóbnieznajdowałodzwierciedleniawmennictwieimperialnym.
SytuacjazmieniłasięwrazzrządamiAureliana,dążącegodoabsolutystycznego
wzmocnieniawładzycesarskiej,którejautorytetwIIIwiekuznaczniezmalał.To
właśniewokresiejegopanowaniawybitezostaływmennicywSerdyceantoniniany,
naktórychprzedniejstroniewidniałylegendyIMPDEOETDOMINOAURE-
LIANOAUG
4
orazDEOETDOMINONATOAURELIANOAUG
5
.Nazywano
wnichzatemAurelianapanemibogiemzurodzenia6.Taksamobrzmiącątytu-
laturęprzyjęliteżwswymmennictwiejegonastępcy,czyliProbus:IMPDEOET
DOMINOPROBOAUG,DEOETDOMINOPROBOINVICTOAUG7,iKarus:
DEOETDOMINOCAROAUG,DEOETDOMINOCAROINVICAUG8,ztym
żeoilewprzypadkuProbusaposłużonosięniąnamonetachzSerdyki,otyle
wprzypadkuKarusabyłaonaużywananazłotychaureusachwybitychwSiscii.
Rządytrzechwymienionychwładcówprzypadająnalata70.ipierwsząpołowęlat
80.IIIwieku.FunkcjonowanietytułuwformieDeoetdominowtymokresiewiązało
sięściślezrozwojemkultuSolInvictus,promowanegoszczególnieprzezAureliana
iProbusa.Słonecznebóstwozajmowałowyjątkowemiejscewideologiitychcesarzy.
Właśniewoparciuoteologięsolarnąpodejmowalionipróbywzmocnieniawładzy
cesarskiej
9
.Aureliannaswychmonetachbóstwotoczcił—jakpodająlegendyjego
3A.Krzyżanowska:Monnaiescolonialesd’AntiochedePisidie.Warszawa1970,s.160—168,
180—184.
4TeRomanImperialCoinage(dalej:RIC).Eds.H.Mattinglyetal.Vol.V/1.London1923,
s.299,nr305.
5Ibidem,s.299,nr306.
6
Odnośniedostosowaniategotytułupor.W.Kubitschek:DeusetdominusalsTiteldesKaisers.
nNumismatischeZeitschrif”(dalej:NZ)1918,t.48,s.167—178.
7RICV/2,s.109,nr84;s.114,nr885.
8Ibidem,s.145,nr96;s.146,nr99—100.
9
Znaczeniekultusolarnegoomawiają:G.H.Halsberghe:TeCultofSolInvictus.Leiden1972;
Idem:LecultedeDeusSolInvictusàRomeau3esiècleaprèsJ.C.In:AufstiegundNiedergangder
römischenWelt.GeschichteundKulturRomsimSpiegelderneuerenForschung.Abt.2.Bd.17/4.
Berlin—NewYork1984,s.2181—2201;S.Berrens:SonnenkultundKaisertumvondenSeverern
biszuConstantinI.(197—337n.Chr.).Stuttgart2004.
