Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejePolskipiastowskiej
Kronikawielkopolska
Transkrypcja(początek):IncipitCronicamagnalechi-
tarumetpolonorum.
Innominedomini.Amen.Quamvishistoriographilechi-
tarum,quinuncpoloniapoloarcticonominantur,et
aliaspolaniacastropolan,quodinfinibuspomeraniae
situmestdenominabantursatisampleetverissime
originemregumetprincipumpolonorum[...].
Translacja(początek):PoczątekwielkiejkronikiLechi-
tówiPolaków.
WimięPańskie.Amen.Jakkolwiekdziejopisarstwo
Lechitów,którzyteraznazywająsięPolakamiodbie-
gunapółnocnegolubinaczejnazywalisięPolanamiod
groduPolanowależącegowkrajuPomorzan,dość
obszernieizgodniezprawdąopisaliiprzezpisemne
świadectwoprzekazaliwiecznejpamięciswoichpotom-
nychpochodzeniekrólówiksiążątpolskich[...].
(przekładKazimierzaAbgarowicza)
coprzyczyniłosiędoupowszechnieniaiutrwaleniapoglądówiwizjibiskupasprzed
przeszłodwuwieków.
WiekXIIIzaowocowałkilkomajeszczekronikami,któreodzwierciedlaływsferze
intelektualnejprocesutrwalonegojużrozbiciadzielnicowego.DoczasówMistrza
Wincentegozachowywałyonejeszczeperspektywęogólnopolską,poczymwmniej-
szymlubwiększymstopniujązatracałynarzeczwęższejperspektywydzielnicowej.
DotejgrupynależyzaliczyćpowstałąpodkoniecXIIIwiekuwkrakowskim
środowiskufranciszkańskimtzw.KronikęDzierzwy(dawniejdopuszczanorównież
imięautoraMierzwa),doprowadzonądoroku1288.Nieznanyskądinądautorstreścił
dziełoMistrzaWincentegodoroku1202,poczymkontynuowałjewsposób,który
możnabyuznaćzaannalistyczny.StąddawniejuważanotękronikęzaRocznik
franciszkańskikrakowski.
NiemalwtymsamymczasiepowstałanaŚląskuanonimowaKronikapolska
(lubKronikaśląsko-polska),doprowadzonadoroku1285.Maonaswoją
warstwęogólnopolską-wktórejstreszczonazostałakronikaMistrzaWincentego
doroku1202,akontynuacjadoprowadzonadoroku1285-orazwarstwęśląską,
obejmującąlata1139-1278.
NajprawdopodobniejrównieżpodkoniecXIIIwiekupowstała,przynajmniej
wswoimgłównymzrębie,Kronikawielkopolska,doprowadzonawzasadziedoroku
1273.MaonapewneustępydotycząceXIVwieku,którezatemmusiałybyćdoniej
wprowadzonepóźniej,byćmożeokołopołowytegostulecia.Autoremczęściza-
sadniczejkronikimógłbyćkustoszkatedrypoznańskiej,GodzisławBaszko.
Doroku1202kronikarzstreszczawgruncierzeczykronikęMistrzaWincentego,
alewprowadzaodsiebierównieżpewnewątkiwielkopolskie.Obfitujewnietakże
dalszaczęśćtekstu.
RelatywnieubogiwkronikibyłwiekXIV
.Niezaowocowałanimnogościątego
rodzajuzabytków,aniambitnościązamysłów.Niewątpliwienajważniejszymdziełem
wtejkategoriijestKronikaJanazCzarnkowa,obejmującawszakżetylkoczternasto-
letniokrespośmierciKazimierzaIIIWielkiego(1370-1384),azatemwykraczająca
pozazasięgchronologicznyniniejszegotomu.
26
