Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejePolskiiLitwy
Najpopularniejszedruki
WynalezienieprzezJanaGutenbergaokołopołowyXVwiekuruchomejczcionkidrukarskiejumożliwiało
łatwewytłoczeniewieluegzemplarzyksiążki,czyniącsłowopisanepowszechniejdostępnym.Dlaprzykładu:
popularnekompendiumPliniuszaHistorianaturalis,znanewXIViXVwiekuw200odpisach,dopoczątku
XVIwiekuopublikowanezostałoconajmniej18razy
wnakładzieokoło3,5tys.egzemplarzy(Alodia
Kawecka-Gryczowa).
Początkowodrukarzbyłzarazemnakładcą-wydawcą
książki,atakżeksięgarzem-kupcem,szukającym
nabywcynaswojewytwory.Wrazzrozpowszechnie-
niemdrukuzmieniłosięspojrzenienaksiążkę;teraz
niebyłajużtylkoŹródłemwiedzyczydziełemsztuki,
stałasiętakżetowarem,naktórymmożnabyłoalbo
dobrzezarobić,albodużostracić.
Stądteżwśródwydawcównajwiększympowodzeniem
cieszyłysiętytuły,któregwarantowałyzbytizysk.
Należałydonichprzedewszystkimksięgiliturgiczne,
konstytucjesejmoweikalendarze.
Księgąliturgiczną,niezbędnądocelebrowaniamszy
świętej,byłijestmszał.Ponieważzawieraonm.in.
kalendarzdniświątecznych,obchodzonychwpo-
szczególnychdiecezjach,każdadiecezjamiałaodręb-
ną,właściwąsobiewersjętejksięgi.Drukwięcmszału
byłtakopłacalny,żedrukarzezabiegalioprzywileje
władzyduchownej,wktórychzezwalanonadrukksię-
SygnetdrukarskiJanaHallera
gi,jednocześniezabraniająctłoczeniaczykupna
innychwydańtegodzieła(takiprzywilejuzyskałod
prymasaFryderykaJagiellończykajużw1494rokuJanHaller).Podobnąpopularnościącieszyłysięinne
księgiliturgiczne:brewiarze,psałterze,rubrycelle(kalendarzeliturgicznezewskazówkamidotyczącymi
odprawianianabożeństwanakażdydzień).
Powszechniezabieganooprawododrukowaniakonstytucji
sejmowych,czyliuchwałsejmu.PrzywilejdlaMikołajaSzarf-
fenbergerawydanyw1577rokuobejmowałzgodęnadruk
StatutówiprzywilejówkoronnychJanaHerburta.ZkoleiJan
Januszowskiotrzymałw1589rokutytułarchitypografawraz
zprawaminalat20dodrukowaniaNstatutów,przywilejów,
kronikihistoriiN,cozrównywałogowprawachzSzarffen-
bergerem.DokońcaXVIwiekukonstytucjedrukowałyna
przemianoficynySzarffenbergeraiJanuszowskiego.Dopiero
wpoczątkachXVIIwiekukrólZygmuntIIIwydałpozwolenie
nadrukkonstytucjisejmowychwogólnościAndrzejowi
Piotrkowczykowi.Tokompleksowerozwiązanienieutrzymało
sięjednakiażdoXVIIIwiekuuzyskiwanozgodęnadruk
poszczególnychkonstytucji,prowadzącjednocześniezabiegi
ozdobyciemonopoluwtejdziedzinie.
Oileksięgiliturgiczneznajdowałynabywcówwśródducho-
wieństwa,akonstytucjesejmoweprzedewszystkimwśród
instytucjiadministracyjnychisądowniczych,tokolejnyna
liścieopłacalnychdruków-kalendarz,kupowanybyłprzez
wszystkich.Nicwięcdziwnego,żeoprawododrukutego
wydawnictwawręcztoczonowojny.W1537rokudożywotni
KartazEdictumregiumsvirenseStefanaBatorego,
przywilejnadrukkalendarzyuzyskałdziałającywKrakowie
1579rok
MaciejSzarffenberg.DwalatapóŹniejkalendarzwydrukował
40
