Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Budowaniepodstawniepodległegopaństwapolskiego
costałosiępodstawąprawną
dlapowrotudużejfalirepatrian-
tówzewszystkichzakątków
Rosji,orazzagwarantowanie
prawadoswobodnegorozwoju
życiakulturalnegomniejszo-
ściomnarodowym-polskiej
irosyjskiej-wobupaństwach.
Zawartypokójnieodpowia-
dałwpełnisukcesomodnoszo-
nymprzezPolakówwkońco-
wejfaziewojny,apodwzględem
politycznymoznaczałnawet
przekreśleniepolskichaspiracji
Ryc.37.JeńcysowieccypodstrażąPolaków(ADM).
nawschodzie.Wwynikuwojny
niepowstawałobowiemniepodległepaństwoukraińskie,cobyłonajważniejszymcelem
wyprawykijowskiej.PolskanatomiastmusiałauznaćistnieniepodporządkowanychMosk-
wierepublik-białoruskiejiukraińskiej.Powszechniezdawanosobierównieżsprawę
zfaktu,że,mimozawarciatraktatupokojowego,stannapięciawewzajemnychstosunkach
pozostał,apoczynioneustępstwamiałydlaRosjiwyłączniecharaktertaktyczny.Pocieszano
sięjedyniemyślą,żerządybolszewickie,zewzględunaproblemywewnętrzne,zahamują
jejwrodzonątendencjędoekspansjinazachód.
WcieniukonfliktuzRosjąsowieckąnastąpiłorozstrzygnięciesporówterytorialnych
zCzechosłowacjąiLitwą.PierwszyznichdotyczyłniewielkichobszarówŚląskaCieszyń-
skiego,SpiszuiOrawy.Początkowowydawałosię,żeprzynajmniejnatymtereniebędzie
możliwepokojoweułożeniestosunków.5listopada1918r.RadaNarodowaKsięstwa
Cieszyńskiegozawarłazeswymczeskimodpowiednikiemporozumienieopodzialespor-
nychziem,mniejwięcejzgodniezzasięgiemwpływównarodowościowych.Porozumienie
toniezostałojednakzaakceptowaneprzezwładzewPradze,które,powołującsięna
prawahistoryczne,dążyłydozajęciacałegoterytorium.Wykorzystujączaangażowanie
PolskiwkonfliktzUkraińcaminaterenieGalicjiWschodniej,Czesirozpoczęli23stycznia
wojnapolsko-
1919r.działaniawojenne.IchatakudałosięzahamowaćdopieronaliniigórnejWisły,
-czechosło-
wkrwawejbitwiepodSkoczowem.Podnaciskiemwielkichmocarstwwstrzymanowalki
wackaipodział
ŚląskaCie-
izawartorozejm(3lutego1919),aCzechówzmuszonodowycofaniasięzaprzepływającą
szyńskiego
przezCieszynOlzę.Oprzynależnościspornychterytoriówmiałzadecydowaćplebiscyt.
JednakżewokresiezagrożeniabolszewickiegoPolskazgodziłasię,podczaskonferencji
wSpa,narozstrzygnięciesporugranicznegoprzezmocarstwa,którezrezygnowałyzprze-
prowadzeniaplebiscytui28lipca1920r.dokonałyarbitralnego,niekorzystnegodlaPolski
podziału,wktóregowynikupostronieczeskiejpozostałook.150tys.Polaków,wzdecydo-
wanejwiększościowysokimstopniuświadomościnarodowej.Taknarodziłsięm.in.problem
Zaolzia,któryprzezcałyokresmiędzywojennyutrudniałwspółpracęobupaństw.
Bardziejskomplikowanybyłproblemlitewski.Wświadomościpolskiejniezwykle
żywebyłytradycjeunii,łączącejobakrajeprzedrozbiorami.Przywódcyodradzającego
siępaństwalitewskiegoniewidzielijednakmożliwościbliższegozwiązkuzPolską.Siłą
rzeczypojawiłysiętakżesporyterytorialne.PunktemzapalnymstałasięsprawaWilna
iWileńszczyzny.HistorycznastolicaLitwyoddawnabyłajużmiastemopolskimcharak-
terze,zczymjednakLitwininiechcielisiępogodzićiżądaliprzyłączeniadoswojego
35
