Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskawczasachniepodległościiIIwojnyświatowej
niemożnabyłojednakwcielićbezpośredniodopaństwapolskiego,toteżnaopanowanych
terenachutworzono12październikanowepaństwo-LitwęŚrodkową.Dwalatapóźniej
inkorporacja
Wileńszczyzny
(8stycznia1922)odbyłysiętamwyborydolokalnegoparlamentu,któryjednomyślnie
opowiedziałsięzapołączeniemzpaństwempolskim.Oficjalnądecyzjęoinkorporowaniu
LitwyŚrodkowejpodjąłSejmUstawodawczy24marca1922r.
InkorporacjaWileńszczyznyiprzyłączenieprzyznanychPolsceczęściGórnegoŚląska
zamknęływzasadzieproceskształtowaniaterytoriumIIRzeczypospolitej,chociażprace
delimitacyjnetrwałyznaczniedłużej.Zaoficjalnądatęzakończeniawalkiograniceuważa
się15marca1923r.,tegobowiemdniaKonferencjaAmbasadorówuznaławschodnią
granicęPolski,obejmującątakżeWileńszczyznęiGalicjęWschodnią.
Terytorium,graniceispołeczeństwo
terytorium
Polski
linia
graniczna
Pozakończeniuwalkogranice,przyłączeniuLitwyŚrodkowejiprzyznanejPolsce
częściGórnegoŚląskazakończyłsięwzasadzieprocesformowaniaterytoriumpaństwa.
Wpóźniejszymokresienastępowałytylkodrobnezmiany,m.in.wwynikuniekorzystnego
dlaPolskizakończeniasporupolsko-czeskiegooJaworzynę,podzielonąwewrześ-
niu1924r.,czymającejmniejszeznaczenieostatecznejdelimitacjipolsko-rumuńskiej.
TerytoriumPolskiwynosiło388,6tys.km2,cozapewniałojejszóstemiejscewEuropie
poZSRR,Francji,Hiszpanii,NiemczechiSzwecji.Wlatach1938-1939powierzchnia
krajupowiększyłasięoprzyłączonywówczasŚląskZaolziańskiorazskrawkiSpiszu
iOrawyiwzrosłado389,7tys.km2,jednakżeniespowodowałotozmianymiejscaPolski
wEuropie.
Terytoriumpaństwamiałobardzonieregularnykształt,awzwiązkuztymdługą(5534
km)iniekorzystnieukształtowanąlinięgraniczną,którapowstaławwiększościwwyniku
mniejszychlubwiększychkonfliktówzsąsiadami,awięcnienależaładoprzyjaznych.
NajdłuższabyłagranicazNiemcami(1912km),któreotaczałyPolskęodzachoduipół-
nocy(PrusyWschodnie).Wytyczonojąwwynikudecyzjiwielkichmocarstw,powstań
iplebiscytów.Niemcyniechciałyjejzaakceptowaćinieustanniepodkreślałykonieczność
dokonaniazmian.Spektakularnymprzypomnieniemoichniezadowoleniubyłoorganizo-
waniecojakiśczasakcjirozpalaniaogniskwzdłużgranicy.Tepokazy%płonącejgranicy%
zakończyłysięwlatach30.Drugącododługości(1412km)byłagranicazZSRR.Ustalono
jąwczasierokowańryskich,conieoznaczałowcale,żebolszewicyjąakceptują.Niemal
natychmiastpozakończeniuwojnyrozpoczęlioniakcjępropagandowązaprzyłączeniem
ZachodniejBiałorusiiZachodniejUkrainy,jakokreślaliterenykresowe,doodpowiednich
republikradzieckich.Wszelkimimetodamistaralisięteżpodtrzymaćfermentnatych
terenach,wspierającruchyodśrodkoweiprzerzucającprzeztrudnądoupilnowaniagranicę
oddziałyzbrojne,które,jakooddziałypartyzanckiemiejscowejludności,dokonywały
aktówsabotażunaszlakachkomunikacyjnych,napadównainstytucjepaństwowe,majątki
ziemskieigospodarstwaosadników.Działalnośćtazostałazahamowanawrazzutworzeniem
KorpusuOchronyPogranicza.NiebyłatakżeprzyjaznagranicazCzechosłowacją(984km),
gdyżunormowaniewzajemnychstosunkówutrudniałasprawaŚląskaCieszyńskiego.
NajbardziejzaognionasytuacjaistniałanagranicyzLitwą(507km),stojącąodczasu
przyłączeniuWileńszczyznynastanowisku,żeznajdujesięwstaniewojnyzPolską.Był
toteżjedynysąsiad,zktórymdo1938r.Polskaniemiałastosunkówdyplomatycznych.
121kmgranicyoddzielałoPolskęodWolnegoMiastaGdańska,któregoiludność,iwładze
nieustanniemanifestowałyniezadowoleniezfaktuodłączeniaodNiemiec.Wsumiedo
38
