Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odkrywanierodowoduczłowiekaipocz¹tkówjegokultury
Ukazującstopniowądegradacjęklimatuzewzględunapostępującewokresie
paleolituochłodzenie,Mortilletbyłpierwszym,któryjużw1897rokuuważał,że
ewolucjaprzemysłówpaleolitycznychDdoskonalezgadzasięzmodyfikacjamikli-
matycznymiD(dosłownie-DclimatériquesD).
NiemniejszeodGabrieladeMortilletzasługidlatorowaniadrogiewolucjoni-
zmowiwprehistoriipołożyłÉdouardArmandLartet,częstonazywanyojcempale-
ontologii.Używającmetodystratygraficznejdobadaniaosadówjaskiniowych(m.in.
FrançoisBordes(1919-1981)–nowawizjatypologii
WśródprehistorykóweuropejskichXXwiekuczołowe
miejscezajmujeniewątpliwieFrançoisBordes,jedenztwór-
cówfrancuskiejszkołyprehistorycznej.Nawiązującdo
klasyfikacjiartefaktówkamiennych,będącejdziełemtwórców
francuskiejprehistorii,począwszyodJacques’aBouchera
dePerthes,poprzezHenriegoBreuilaiDenisaPeyrony’ego,
Bordesbyłpierwszym,któryzaproponowałbudowęlistty-
pologicznychnarzędzipaleokamiennych,zastępującposzu-
kiwanie„skamielinprzewodnich”przezpełnelistytypówwy-
odrębnionychspośródtychnarzędzi.Przystępującwlatach
40.XXwiekudoklasyfikacjinarzędziśrodkowegopaleolitu,
Bordeswyróżniłpoczątkowo40typówkamiennychnarzędzi
odłupkowych,9typówpięściaków(narzędzibifacjalnych)
oraz9typówrdzeni.Jużw1950rokulistatazostałazastą-
pionapełnąlistą63typównarzędziodłupkowychiuzupeł-
nionalistątypówpięściaków.Posługującsięlistamitypologicz-
nymi,Bordeszacząłdefiniowaćposzczególneprzemysłyka-
miennejakojednostkiklasyfikacyjne,wyodrębnianenapod-
stawieilościowegoudziałuposzczególnychtypównarzędzi.
Graficznymwyrazemcharakterystykitychjednostekbyły
diagramykumulacyjneprzedstawiająceprocentowyudział
poszczególnychtypównarzędzi.Porównywanietychdiagra-
mówpozwalałoszybkookreślaćpodobieństwalubróżnice
wstrukturzeilościowejzespołównarzędzikamiennych.
MetodaBordesapolegałanietylkonawprowadzeniu
diagramówkumulacyjnych,jakoilustracjistrukturyilościowej
zespołów,aletakżenawyliczaniuwskaźnikówudziałuposzcze-
gólnychgrupnarzędziwzespołach(tzw.wskaźnikówtypo-
logicznych),atakżewskaźnikówudziałuposzczególnych
produktówłupaniakamienia(np.różnychtypówodłupków
czywiórów)wzespołach,jakoilustracjistosowaniaposzcze-
gólnychtechnik.
ZaletąmetodytypologicznejBordesabyłonietylkowpro-
wadzeniekryteriówilościowychdodefinicjijednostekkla-
syfikacyjnychopartychnafrekwencjitypównarzędzikamien-
nych,aletakżenowerozumienietechnologiiitypologii,wy-
korzystującemetodęeksperymentalnejreprodukcjiposzcze-
gólnychcykliprodukcyjnychiichproduktówfinalnych.
Bordesbyłznakomitympraktykiem,któregoznajomośćtechnik
obróbkikamieniaopartabyłanaeksperymentachiumiejęt-
nościreprodukcjitychtechnik.Wieluwspółczesnychbada-
czyfrancuskichnawiązujedoeksperymentówprowadzonych
przezFrançoisBordesa.
JeśliBordesbyłtwórcąnowejtypologiiartefaktówkamien-
nychdolnegoiśrodkowegopaleolitu,tojegożona–Denise
deSonneville-Bordes–zastosowałaanalogicznąmetodę
dobadaniazespołównarzędzikamiennychgórnegopaleoli-
tu,tworzącpierwszelistytypologiczneiformalizującstudia
typologicznenadgórnympaleolitem.
Ryci22
FrançoisBordes(1919-1981).Znakomityarcheologfrancuski,
profesoruniwersytetuwBordeaux.WbadaniachBordesaduże
znaczeniemiałaarcheologiaeksperymentalna
29
