Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiatwXVIIwieku
penetracjahandlowa
Chińczyków
Europejczycy
wAfryce
siećmiast
europejskich
upadekmiast
wPolsce
noweośrodki
jącstolicęwManili,zamieszkiwałotamzaledwie150Chińczyków.Wroku1600
ichliczbaosiągnęławielkość25tys.iwciążwzrastała,pomimożewlatach1603
i1639doszłotamdodwóch,dokonanychprzezHiszpanów,wielkichmasakrchiń-
skichkupców.Chińczycynieutracilijednakżeswejpozycjigospodarczej,atodzięki
zgromadzonemukapitałowi.Poprzezmałżeństwazprzedstawicielamirodzimego
patrycjatuzapewnialisobietrwałemiejscewspołeczeństwie,niejednokrotniepo-
średniczącpomiędzymiejscowąludnościąarządzącymiEuropejczykami.Niektórzy
znichnawetprzyjmowalichrześciaństwo.Ztychmieszanychmałżeństwpochodziła
późniejszagrupafilipińskichprzywódców.
Cechącharakterystycznąspołeczeństwafrykańskichbyłyciągłemigracjeludów
pasterskichimyśliwskich,niejednokrotnieprowadzącedopowstawanianowych
państw.WłaśnietakiemigracjekoczowniczychpasterzyTutsidoprowadziłydo
powstaniawXVIIw.Ruandy.JednakwAfrycenadaldominowałaplemiennalub
wioskowaorganizacjapaństwowa.PoczątkowoosadnictwoeuropejskiewAfryce
nieosiągnęłowiększychrozmiarów.Miałoonocharakterenklaw,umiejscowionych
głównienawybrzeżu,izamieszkałychprzezkilkadziesiąttysięcybiałychosadników.
EuropejczycyraczejzajmowaliwyspynaAtlantyku,gdzienietylkotworzylimodelo-
wewzorceplantacji,aletakżekreowalihierarchięspołecznązdominacjąludności
białej.Początkitrwałegoiszybkorozwiającegosięosadnictwaeuropejskiegonakon-
tynencieafrykańskimsięgajądopieropołowyXVIIw.,gdydoKrajuPrzylądkowego
napołudniuAfrykiprzybyłow1657r.50Holendrów.
Urbanizacja
WEuropiegęstąsiećmiejskąodziedziczyłypowcześniejszychepokachWłochy
iNiderlandy,trochęsłabsząFrancja,Hiszpania,Szwajcariaipołudniowo-zachodnie
Niemcy.Towłaśnietasiećmiastśredniowiecznychstanowiłapodstawęrozwoju
miastnakontynencieeuropejskimwepoceOdrodzenia.JednakżewciąguXVIIw.
niektórezmiasteuropejskichutraciłyswojeznaczenie.Różnebyłytegoprzyczyny.
WprzypadkuNiemiecbyłotonastępstwemwojnytrzydziestoletniej,awHiszpanii
rezultatemupadkuimperiumkolonialnego.Szczególniedotkliwybyłupadekmiast
wRzeczypospolitej.W2.poł.wiekuuwidoczniłysięzcałąsiłąskutkiantymiesz-
czańskiejpolitykiszlachty.Wprowadzanietakswojewodzińskich,awięcustalanie
cenobowiązującychwmiastachprzezwojewodów,nieuwzględniałointeresów
rzemieślnikówikupców.Dyskryminującemiastaprzywilejeszlacheckiewobec
rozwoju,anastępniegłębokiegokryzysugospodarkifolwarczno-pańszczyźnianej,
prowadziłydoosłabianiastanumieszczańskiegoikurczeniasięrynkunawyroby
rzemiosłamiejskiego.Upadekmiastpolskichprzypieczętowaływojnytoczonena
ziemiachpolskich,zktórychszczególniedestrukcyjneskutkimiaływojnyzeSzwecją
w2.poł.XVIIw.iwielkawojnapółnocnanapoczątkuwiekuXVIII.Wrezultacie
wielemiastzostałozniszczonychnawetw80-90%,aubytekludnościmiejskiej
dochodziłdo60-80%.Następowałprocesagraryzacjipolskichmiast,wktórych
znacznaczęśćmieszkańcówobokzawodówmiejskichzajmowałasiętakżezajęciami
rolniczymi.
Dokonującesięwgospodarcewielukrajówzmiany,azwłaszczaprzesunięciesię
światowychszlakówhandlowych,powodowałyupadekwieludotychczasprzodu-
jącychmiast,alejednocześniesprzyjałyrozwojowinowychośrodków.Procesurba-
nizacjipostępowałwwiększościkrajóweuropejskich.Wwielumiastach,pomimo
wahańikrótkotrwałegoobniżaniasięliczbymieszkańców,wdłuższymwymiarze
czasowymliczbatasystematyczniezwiększałasię,wczymprzodowałyośrodki
stołeczneiportowe.
22
