Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Europapo1849roku
większościągłosówoptowanonarzeczprzyłączeniasiędoPiemontu.OParmienie
byłomowy,jednakżemilczącoprzekazywanojąPiemontowi.Napoleonstarałsię
więcwmiaręmożnościzaspokoićpostulatyzjednoczenioweWłochów,choćzuwagi
naskomplikowanąsytuacjęmiędzynarodowąiopórkółklerykalnychczyniłtonie
bezpewnychwahańioporówwewnętrznych.
FranciszekJózefobawiałsięnatomiast,żewwypadkuuderzeniaPrusnaFran-
cjęmożedojśćdoatakurosyjskiegonaGalicję,cobyłotymbardziejniebezpieczne,
żesytuacjanaWęgrzechbyłamocnonapięta.ZresztątakżewrdzennejAustriina-
strojeludnościbyływyraźniedwuznaczne.Rzecząosobliwąbyłoto,żepokażdej
przegranejprzezAustriębitwienapolachLombardiipapierywartościowenagieł-
dziewiedeńskiejszływgórę.Giełdatamtejszawychodziłazzałożenia,żeprzegrana
przezAustrięwojnapołożykresdominującemuwtympaństwieabsolutyzmowi
iutorujedrogędoprzekształceniagowtwórkonstytucyjno-liberalny,comiało
ostatecznienastąpić.
Decyzje,któresfinalizowanowtokupreliminariówwVillafranca,byłydlaopi-
niieuropejskiejwielkimzaskoczeniem.WeFrancjiiwAustrii,awłaściwietakże
iwPrusachprzyjętojeraczejzzadowoleniem.Natomiastwłoscypatriociuważalije
zazdradę.Cavour(coprawdatylkoprzejściowo)podałsiędodymisji.Wrozmowie
zKossuthemstwierdził:DJaprzejdędoobozuspiskówirewolucjonistów,aleówukład
niewejdziewżycieD.PrzychylniejszynastrójdlaWłochówpanowałnatomiast
wWielkiejBrytanii-lordPalmerstonwidziałwcałkowitymzjednoczeniuWłochprze-
ciwwagędlarosnącejprzewagipolitycznejFrancji.Polityktenstałsięgorącymrzecz-
nikiemwłoskiegoruchunarodowego,Cavourznalazłuniegopełnezrozumienie,co
musiałtolerowaćNapoleon,niechcąccałkowiciezrywaćzWielkąBrytanią.
ZresztąrewolucjanarodowawśrodkowejItaliidobiegałakońca.WToskanii,
Parmie,Modenie,RomaniizbierałysięZgromadzeniaNarodowe,uchwalającpołą-
czeniezPiemontem,zniesieniegraniccelnychiwprowadzającpiemonckieprawo-
dawstwo.TymczasemposłowiepełnomocniAustrii,FrancjiiPiemontuzebralisię
8sierpniawZurychuiuchwalili10listopadaukładypokojowe,którepotwierdzały
postanowieniapreliminarnezawartewVillafranca,odbiegająceodrzeczywistego
stanurzeczy.
Nowyrok1860niewyjaśniłwpełnisytuacjinaPółwyspieApenińskim,Poodby-
tychwpaństewkachśrodkowowłoskichplebiscytachWiktorEmanueloświadczył,
żetraktujetepaństewkajakoczęśćswojegopaństwa,a2kwietniategożrokuotwo-
rzyłDpodalpejskiDparlamentzudziałemposłówzParmy,Modeny,ToskaniiiRo-
manii,zktórymiobradowaliłącznieprzedstawicielePiemontuiLombardii.Wkrótce
potem,15i22kwietnia,obradującewNiceiiSabaudiizgromadzenialudoweprzy-
gniatającąwiększościągłosówzdecydowałyoprzyłączeniuswychmiastdoFrancji.
CavourniezamierzałpoczątkowonaśladowaćpostępowaniaToskaniiiMode-
nywstosunkudoKrólestwaObojgaSycylii.Doszłotamdozmianysytuacji,gdy
22V1859zmarłFerdynandII,ajegonastępcaFranciszekIIzaproponowałprzy-
mierze.Jednakżejegopropozycjęodrzucono,albowiemmłodyksiążęniezdecydo-
wałsięnapodjęciezasadniczychreform.Naciskanonatomiastnasiłypatriotyczne,
bytezrewolucjonizowałypołudnioweWłochy.Początekwalkirewolucyjnejmożna
tamodnotowaćwdniu4kwietnia,alewskutekzdradyzostałaonadośćszybko
stłumiona.Spiskowcy,naczelezeswymprzywódcąFrancescoCrispim,niedalijed-
nakzawygraną,nawiązującbliższekontaktyzCavouremiGaribaldim.Cavournie
mógłotwarciepopieraćSycylijczyków,powierzającprowadzenieakcjiGaribaldie-
mu.Garibaldipoczątkowoniezbytzapaliłsiędotejakcji,zależałomubowiembar-
dziejnazajęciuRzymuniżPalermoiNeapolu.Byłontakżegłębokorozgoryczony
zpowoduodstąpieniajegoojczyzny-Nicei-Napoleonowi.Wkońcujednaknale-
57
napięciewmonarchii
habsburskiej
preliminaria
wVillafranca
Palmerstonpo
stronieWłochów
flpodalpejskiflparlament
sytuacjana
południuWłoch
