Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiatodWiosnyLudówdoIwojnyświatowej
fltysiącflGaribaldiego
proklamacjawSalemi
zdobyciePalermo
opanowanieSycylii
rozgrywkiwokółNeapolu
ganiaCrispiegoiNinaBixio,jegostaregoprzyjacielaitowarzyszawalkiz1849r.,
skłoniłygododziałania.WmiejscowościSpinolapodGenuązwerbowałonsłynny
oddziałzłożonyztysiąca,aściślejz1089mężczyznzwszystkichwarstwspołecz-
nych,pochodzącychzewszystkichkrajówItalii-wśródnichniebrakowałotakże
obcokrajowców,np.WęgraStefanaTürraczyPolakaMarianaLangiewicza.Wnocy
z5na6V1860jegomałaflota,złożonazdwustatków,wyruszyłazGenuiipopięcio-
dniowejżegludzewylądowała11majawporcieMarsalanazachodnimbrzeguSycylii.
Dwabrytyjskieokrętywojenne,którestałynaredzie,przeszkodziłysamąswojąobec-
nościąostrzelaniugaribaldczykówprzezburbońskikrążownik.Niebyłtotylkozbieg
okoliczności,wydajesiębowiem,żewgręwchodziłybrytyjskieinteresy.
ZMarsalioddziałGaribaldiegoruszyłwkierunkuPalermo.Wgórskimmia-
steczkuSalemiGaribaldiogłosiłnapisanąprzezCrispiegoproklamację,obwołując
siędyktatoremwimieniuWiktoraEmanuela,królaItalii,ponadtozarządziłma-
sowąmobilizacjęzdolnychdobronimężczyznwwiekuod17do50lat.Następnego
dniapodCalatafimidoszłodopierwszejpotyczkizliczącą3000żołnierzyformacją
regularnychwojskneapolitańskich,któraustąpiłapolaoddziałowiGaribaldiego.
SamoPalermo,zzałogąliczącą20000żołnierzy,któregobroniłaponadtoflota,nie
byłołatwedozdobycia.JednakżeGaribaldiliczyłnazaskoczenienieprzyjacielaina
pomocwielupatriotówwłoskich,którzyuznawalijegowielkiautorytet.Wnocy
z26na27majaudałomusię,zmyliwszynieprzyjaciela,zdobyćprzejścieprzezpołu-
dniowąbramę,zwanąPortaTermini,obecniezaśBramąGaribaldiego.Następnego
dniadoszłodozaciętychwalkulicznych,budzącychgrozęwskutekostrzałumiasta
zkaszteluorazzestojącychwporcieokrętówwojennych.Namiestnikkrólewski,ge-
nerałFerdinandoLanza,załamałsięi30majapoprosiłozawieszeniebroni,poczym
6czerwcazawarłukład,namocyktóregowojskarządoweopuściłymiasto.
TakwięcwciągumiesiącaGaribaldiodniósłcałkowitezwycięstwo.Wrażenie
wcałychWłoszech,atakżewwieluinnychkrajachbyłoogromne.Zewsządnapły-
wałynaSycyliępieniądze,broń,odzieżiśrodkiżywności.Przedewszystkimjednak
dowalkiozjednoczenieWłochzgłaszałysięlicznerzeszeochotników,aBrytyjczycy
zwerbowalicałypułk.WkrótceGaribaldimiałpodswoimdowództwem6000do-
brzeuzbrojonychizdyscyplinowanychżołnierzy.Postanowiłwięcopanowaćcałą
wyspę.WdrodzędoMessyny,20lipcapodMilazzodoszłodojeszczejednej,zwycię-
skiejdlapatriotówwłoskichbitwy.Wojskakrólewskierozpoczęłyodwrót,oddając
GaribaldiemucytadelęwMessynie,awnastępnychdniachcałąSycylię.
PozostałajużtylkodouratowaniakontynentalnaczęśćKrólestwaNeapolu,pod
warunkiemzablokowaniacieśninywokółKalabrii-doowejblokadyNapoleon
postanowiłskłonićWielkąBrytanię.Jednakżegabinetbrytyjskiżywiłpełnąsympa-
tiędlawłoskiegoruchuzjednoczeniowego,wdodatkuzaśzniechęciąpatrzyłna
zdobyczterytorialnąFrancjiwpostaciNicei,zdecydowaniewięcodrzuciłwszelkie
tegotypuprojekty.WiktorEmanuelwysłałcoprawdaposłańcazlistemdoGaribal-
diego,wktórymodradzałmuuderzenienaNeapol(23lipca),byłatojednakwyraź-
namistyfikacja,ponieważkrólpoleciłposłańcowi,bytendoradziłGaribaldiemu
przesłaniewtejsprawieodpowiedziodmownej.Dodałprzytym,żewsprawieprzy-
łączeniapołudniowejczęściWłochniewartozatrzymywaćsięwpołowiedrogiŻ
NadeszłytakżenaSycyliędalszeposiłki.Piemontoczekiwałwybuchurewolucji
wNeapolu,którarozstrzygniesprawęwłoskiegozjednoczenia.
CavouropowiadałsięzawybuchemrewolucjiwNeapolu,jednocześniejednak
szukałporozumieniazneapolitańskimikołamirządzącym,nieżyczyłsobierów-
nież,byrewolucjaposunęłasięzadaleko,takjaksiętostałonaSycylii;radziłpo-
nadtoostudzićniecozbytgorącyrewolucyjnyzapał.TymczasemGaribaldiwnocy
z15na20sierpniawyruszyłzTaorminywkierunkuMelito,20sierpniazająłReg-
58
