Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kurczewskatwierdzi,żewpolskiejrefleksjisocjologicznejpojawiły
sięczterymodelerefleksjinadnarodem:kulturowy,polityczny,teryto-
rialnyietniczny.Tenpierwszy,jaksięwydaje,najbardziejpłodny
iinspirujący,kładłnacisknaelementyświadomościowe,nakształtowa-
niesięifunkcjonowanieładuspołecznego,naproblemnindywidualno-
ścinaroduprzejawiającejsięwsferzetworzonychwnarodziewartości
kulturowych,[...]stosunkukulturnarodowychdokulturyuniwersalnej,
nazagadnieniuetnocentryzmuikosmopolityzmuorazstosunkuświa-
domościnarodowej–indywidualnejizbiorowejdoinnychrodzajów
świadomościspołecznej”
3
.
Niejakonnaskrzyżowaniu”modelukulturowegoiterytorialnegowy-
rosłarefleksjaStanisławaOssowskiego,podejmującaproblemrelacji
pomiędzynarodemaojczyzną.Wyróżniłonprzytymdwarodzajeoj-
czyzn–ojczyznęideologicznąiojczyznęprywatną.Istotętejpierwszej
objaśniałnastępująco:
Stosunekdoideologicznejojczyznynieopierasięnabezpośrednich
przeżyciachjednostkiwzględemojczystegoterytoriuminawytworzonych
przezteprzeżyciachnawykach,alenapewnychprzekonaniach:naprzeko-
naniujednostkiojejuczestnictwiewpewnejzbiorowościinaprzekonaniu,
żejesttozbiorowośćterytorialnazwiązanawłaśnieztymobszarem.Moja
ojczyznawtymideologicznymznaczeniu–toziemiamojegonarodu.Istotą
megozwiązkuztąziemią,związku,zewzględunaktóryużywamwstosun-
kudoniejzaimkadzierżawczegonmoja”,jestuczestnictwowewspólnocie
narodowej.Touczestnictwostanowiwarunekniezbędny–iwystarczający
4
.
Jakdoszłodowykształceniasiętakiegozwiązkuzojczyznąideolo-
giczną?Otóżnastąpiłotonadrodzeprzejściaodojczyznyprywatnejdo
ideologicznej:
Wrazzrozrastaniemsięzbiorowościterytorialnychnastępujeroz-
dwojenie:ojczyznaprywatnaprzestajesiępokrywaćzojczyznąideolo-
giczną,stajesięjejczęścią,arównocześnieojczyznyprywatneposzcze-
gólnychczłonkówwielkiejzbiorowościmnożąsięiróżnicują.Wwiel-
kiejnowoczesnejzbiorowościnarodowejposzczególneregionystano-
wiąśrodowiskatakbardzoodrębne,żenietylkoobszarojczyznypry-
watnej,alecałyjejcharakter,całyzespółwyobrażeńzniązwiązanych
różnisięniezmierniedlamieszkańcówróżnychregionów
5
.
1111111
3
Tamże,s.11.
4
Zob.S.Ossowski,Analizasocjologicznapojęciaojczyzna.W:tegoż,Oojczyźnie
5
Tamże,s.35.
inarodzie,Warszawa1984,s.26.
14
