Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WielkiePomorze–wielkiezróżnicowanie
IdącdalejtropemrozważańOssowskiego,zauważymy,żewyróżnił
ontrzytypyzbiorowościregionalnych.Pierwsząbyłazbiorowość,która
miałanwwiększymlubmniejszymstopniupoczucieswojejodrębno-
ści”,alenieuważałasiebiezanaród:nczłonkowiejejniepróbująprzy-
pisaćswojejzbiorowościatrybutównarodu”,tymsamymstanowiona
częśćinnej,szerszejzbiorowościnarodowej
11
.Drugitypzbiorowości
charakterystycznybył,zdaniemOssowskiego,dlanbardziejzapadłych
stronEuropy”idlapograniczynoskomplikowanejhistorii”.Wtych
regionachnmieszkańcyniesięgająpozawięźregionalną,nieposiadając
[...]poczucianarodowego”
12
.Iwreszcie,trzecitypzbiorowościregio-
nalnychtotaki,którymanbardzosilnepoczucieodrębnościregionalnej
połączonezantagonizmemwzględempaństwa,wskładktóregowcho-
dziówregion,ztendencjamiseparatystycznymi,zideologią,któraza-
wieratakżepostulatypolityczne.Przywódcytakiejzbiorowościstarają
siędoniejzastosowaćwzórzbiorowościnarodowejipodejmująwalkę
wedługwzorówwalkiowyzwolenienarodowe”
13
.Ossowskidodaje
przytym:njestrzecządośćwzględną,wktórymmomencieuznamy
przeobrażeniesiętakiejregionalnejzbiorowościwnaród”
14
.
Zcałąpewnościąmoglibyśmystwierdzić,żewjakimśstopniuKa-
szubipasujądokażdegozprzytoczonychpowyżejmodeli,choćjedno-
cześniepozaniewykraczają
15
.Problempolegajednaknatym,żespo-
łecznośćregionalnąPomorzawspółtworzyliiwspółtworząnietylko
Kaszubi.Tokażenamzapytać:dlakogoPomorze(lubjegoczęści)było
ijestojczyzną?IczyPomorzebyłoideologicznąojczyznąregionalną,
czyraczejnzbiorem”ojczyznprywatnych?Wtymdrugimprzypadku
wydajesię,że–abstrahującodsytuacjiwśredniowieczuiwczasach
nowożytnych–Pomorzeniestałosięojczyznąideologicznąitozkilku
powodów:zmiennychpodziałówpolitycznychiadministracyjnych,
skomplikowanychprocesówetnicznych,któredoprowadziłydosilnego
1111111
11
12
13
14
Tenże,Zagadnieniawięzi...,s.75.
Tamże.
Tamże.
Tamże.
15
Więcejoproblemie:C.Obracht-Prondzyński,MałeojczyznyKaszubów.Pytania
oadekwatnośćkoncepcjiojczyznyStanisławaOssowskiego.W:Koncepcjesocjo-
logiczneStanisławaOssowskiegoateoretyczneipraktycznezagadnieniawspół-
czesności,red.M.Chałubińskiiin.,Toruń2004,s.385-407.
16
