Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kaszubimityczni–FlorianaCeynowydyskursnarodotwórczy
Polaków,rozbrzmiewająceodpoczątkuXIXwieku,intensyfikującesię
wlatachtrzydziestychiwokresieWiosnyLudów,miałydlaCeynowy
bardzoważneznaczenie2.Towłaśniedziękiwypowiedziomliderówna-
rodówEuropy,żyjącychpodobcympanowaniemipodwrogąimpresją
kulturową,mógłskonstruowaćswójwłasnyprogramochronyirozwoju
kaszubskości,jakipróbowałrealizowaćwtrudnychdlaniegowarunkach
biograficznychiprzyzmiennychkonfiguracjachgeopolitycznych.
ZvźczajeźwèbźczajeKaszźbskosłovjnskjèhonarodźFlorianaCeyno-
wyniesąjedynymtekstem,wktórymautorpodnosiłkwestięodrębności
kulturowejKaszubów.Jesttowidocznetakżewjegodialogachliterackich
RozmòwaPòlóchazKaszëbą,atakżeRozmòwaKaszëbëzPòlóchã3,
przewijasięwmniejszychbroszurkachtypuKilesłovwoKaszebachejich
zemi4,zawartejesttakżewZarźsdoGrammatikj5.Takiejteziesłużyłyteż
innedrukiCeynowy,jakkilkuczęściowySbjórpjeśnjśvjatovich6.Wszyst-
kiepublikacjezjednejstronyprojektowałyikonstruowałytożsamośćka-
szubską,zdrugiejzaśwypełniałyiukonkretniałyzałożonewcześniejza-
dania.Znaczącarolawymienianegotutajtekstuhistoryczno-etnografi-
cznegopoleganatym,żepierwszyrazwypunktowanotakstosunkowo
precyzyjnie,beznadmiarukolorytuliterackichfigurstylistycznych,wy-
różniającecechyetniczneKaszubów.Ówporządekwywodutreści,suge-
stywnośćargumentówimiejscamiperswazyjnyjęzykutworząnarodo-
twórczydyskurskaszubski.Jestonnasiąkniętypoczuciemwartości,ale
ikrzywdy,obrazujezarównodumę,jakiwstydzpowoduniektórychcech
1111111
2Zszerokiegozestawuopracowańwymienićnależychociaż:K.Libelt,Filozofiaikryty-
ka,t.1:Samowładztworozumuiobjawyfilozofiisłowiańskiej.Częśćkrytyczna,
Poznań1874;S.Morawski,Programsztukinarodowejwpolskiejkrytyceiteorii
artystycznejokresuromantyzmu,Warszawa1955;J.Kamionka-Straszakowa,Nasz
naródjaklawa.Studiazliteraturiobyczajudobyromantyzmu,Warszawa1974;
E.Gellner,Narodyinacjonalizm,przeł.T.Hołówka,Warszawa1991;M.Janion,
NiesamowitaSłowiańszczyzna.Fantazmatyliteratury,Kraków2006;L.Moroz-
-Grzelak,BraciaSłowianie.Wizjewspólnotyarzeczywistość,Warszawa2011.
3F.S.Ceynowa,RozmòwaPòlóchazKaszëbą.RozmòwaKaszëbëzPòlóchã,oprac.,
wstępiprzyp.J.Treder,Gdańsk2007.
4Tenże,KilesłovwoKaszebachejichzemiprzezWójkasena,Kraków1850.
5Tenże,ZarźsdoGrammatikjKaŝźbsko-SłovjnskjèMòvź,Poznań1879.
6Sbjórpjeśnjśvjatovich,którenaródsłovjańskjvkrolestvjepruskjmśpjewaćlubj.
Seszitpjervszi.DumkjiArije,Gdańsk[1867];Sbjórpjesnjsvjatovich,którenaród
słovjanjskjvkrolestvjepruskjmspjevacjlubj.Seszitdrugj.Krakovjakj,Sjelankj
iMarsze,Gdańsk1868;Sbjórpjesnjsvjatovih,któreludsłovjanjskjvkrólestvje
pruskjmspjevacjlubj(...).Se∫ittrzecj.Frantóvkj,∫ętopórkj,Prosjbinaveseleit.d.,
Świecie1878.
35
