Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niewypowiedzianawojna.Zmaganiapomorsko-krzyżackiedokońcaXIVwieku
wojenny,aleteżkaraćśmierciąwtrybiedoraŹnym.Ważnąrolęwprawie
wojennymodgrywałpretekst(casusbelli),którypomagałusprawie-
dliwićmoralnieprzedcywilizowanymświatemagresjęijednocześnie
ukryćjejprawdziwypowód.Istotneznaczenieprzypadałowtakich
przypadkachdyplomacji,którejzadaniembyłowykazaniezłejwoli
stronyprzeciwnejpoprzezpostawienieultimatumniedospełnienia
istworzeniaprzeztopozorówkoniecznościwywołaniawojnysprawie-
dliwej,mającejnaceluposkromieniekrnąbrnychwobecBogailudzi.
Częściąrytuałuwojennegobyłopozyskanieprzychylnościboskiej,
najczęściejzasprawąodpowiedniejofiary,abynadprzyrodzonynie
zapałałsympatiądoprzeciwnika,apodczaswalkzabrałdosiebietylko
tych,którzypozostałymbylizbędni.Mniemając,żeposiadasięzasobą
wsparcieświętychpatronówodprzelewukrwi,należałowojnęwypo-
wiedziećdokumentempisanymlubsymbolicznymwyzwaniem,wprze-
ciwnymbowiemwypadkuniemożnabyłojejuznaćzasprawiedliwą.
Podobnychaktówlubgestówwymagałrozejm,zawieszeniebronioraz
kapitulacjajednejzestron.Wśredniowieczuutarłosięteż,żewojna
toczyćsiępowinnazgodniezzasadamikodeksurycerskiego,atoozna-
czało,np.iżniewolnobyłokrzywdzićpokonanego,anikobietidzieci,
żejeniecmiałprawodowykupu,arycerzwniewolidolepszegotrak-
towania,żepoddającysięprzeciwnikmiałprawobezpiecznieoddalić
siępodsłowemhonoru,żenieweŹmieudziałuwdalszychwalkach.
ŚredniowiecznabitwawXIII-XIVw.przypominaławzwiązkuztym
seriępojedynków.DopieropierwszedekadyXVw.doprowadziłydo
zmianyobyczajówwojennych.Zwycięstwoprzestałozależećtylkood
siłyimęstwarycerstwawpolu,alezaczęłotakżemiećznaczenie
wzakresieróżnorodnychforteli,używanychdlawprowadzeniaprze-
ciwnikawbłąd,zmylenianiegodnymzgołapodstępemlubwciągnię-
ciawzasadzkę,corazrzadziejprzynoszącądyshonor.Wtedyteżporaz
pierwszyodkilkuwieków,w1415r.podAzincourtwymordowano
jeńcówzobawy,żeichsłowohonorupokonanegoniejestwiarygodne.
Nawetszałbojowyberserkerówprzestawałbyćzjawiskiemnadnatu-
ralnym,bowiempojawiłysięśrodki,któretenstanpotrafiłynaorgani-
zmieżołnierzawymusić.Równieżzwyczajowapomociposługadu-
chowadlarannychiumierającychnapoluwalkizaczęłazależećod
kaprysuzwycięskiegodowódcy.
39
