Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wielkiesporymałegonarodu
wszystkimojungmanowskiprzekładdziełaHerdera,który
zdzisiejszegopunktuwidzeniabyłbyewidentnymnaruszeniem
prawautorskich.JosefJungmann,czołowyprzedstawicielcze-
skiegoruchunarodowego,dokonałbowiemwtekścielicznych
przesunięć,zmierzającychdowiększegopodporządkowania
systemumyślowegoniemieckiegofilozofaczeskiejideologii
odrodzeniowej.Naprzykład,rozszerzyłtekstorozważania
etymologiczne,czyteżwyeliminowałtenjegofragment,który
mówiozrzuceniuprzezSłowianniewolniczychpęt.Kolidował
onbowiemzjegosystememświatopoglądowym,wktórymjed-
nymzatrybutówprzypisywanychSłowianombyłalojalność8.
Wydajesię,żepoglądówpodzielałacałaówczesnageneracja.
Zatemwówczesnymśrodowiskuczeskimfunkcjonowałyprace
Jungmanna,oczywiścienietylkojego,zawierającewyraźneele-
mentyfilozofiiHerderaorazdziełoHerdera,zelementamifi-
lozofiiJungmanna.
TezaVáclavaČernegooniemieckichkorzeniachczeskiego
panslawizmuniebudzijużdzisiajwątpliwościbadaczy.Po-
dobnymtropemzmierzamyślenieMariiBobrownickiej,która
wswoichpracachbardzomocnoeksponujeniemieckiepocho-
dzeniemitusłowiańskiego.Genezękategoriisłowiańskiejjed-
nościdoprecyzowałMiroslavHroch.Jegozdaniemwywodzi
sięonaodniemieckiegohistorykaAugustaLudwigaSchlözera,
któryuznawałjedensłowiańskijęzykzdziewięciomadialek-
tami.Przypomnijmy,żeJánKollárograniczyłsiędoczterech
dialektów,azbliżyłsiękilkalatpóźniejdokoncepcjiSchlözera
słowackiideolognarodowyĽudovitŠtúr,którywyróżniłich
8
Ibidem,s.68.Macurawspominateż,żepewnąrolęmogłatuodegrać
obawaprzedcenzurą,aleraczejskłonnyjestsądzić,żeważniejszabyła
postawalojalności,którazresztącechowałaówczesnączeskąpolitykę
wobecWiednia.
