Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wielkiesporymałegonarodu
częściąDśpiącego”naroduiżeichpatriotycznymobowiązkiem
jestprzebudzenietegonarodudożycia2.Wydajesiębowiem,
żeEuropaZachodniaaniniepodzieliłaherderowskiegoentu-
zjazmunadSłowianamianiteżnieprzejęłasięzbytniokrytyką
skierowanąpodswoimadresem.Alenato,abypotraktować
poglądyHerderawkategoriachszaleństwa,mogłysobiepo-
zwolićnarodyDwielkie,wolneiszczęśliwe”.JakpiszeVáclav
Černy:
DGdybyśmy,my,Czesi,bylipodkoniecXVIIIinapoczątku
XIXwiekuwielkim,iszczęśliwymnarodem,przyjęlibyśmybyli
chwałę,jakąobdarzyłJohannGottfriedHerderSłowian,pew-
niewtymsamymduchu,wjakimFrancuziprzyjęliinwektywy,
jakichsiędostałoFrancji:DC’estduneforcedeniaiserieque
ronnesepermettraitpasenFrance”,mówiStendhalvHistoire
delapeintureenItalie”3.
AleponieważCzesianiwielkim,aniwolnym,aniszczęśli-
wymnarodemniebyli,wprostprzeciwnie,jakdodajeČerny,
bylimałymnarodempodwójnieDniewolniczym”,boichłop-
skimizależnymodabsolutystycznejMonarchiiHabsburskiej,
skromnaelitatzw.czeskichbudzicieliprzyjęłaherderyzm
zogromnymentuzjazmem.Widziaławnimbowiemmoralne
wsparciedlaswoichdążeńnarodowych,tymcenniejsze,że
przychodzącezestronyprzedstawicielanarodu,będącegood
2
M.Hroch,Vndrodn{mzdjmu.Poźadavkyac{leevropskychndrodn{chhnut{deva-
tenactéhostolet{vkomparativn{perspektivě,Praha1996,s.19.
3
V.Černy,Vyvojazločinypanslavismu,Praha,s.7.Woryginale:DKdybychom
byvalibylimyČechovénakonci18.anapočatku19.stoletivelikym,svo-
bodnymażt’astnymnárodem,bylibychompfijalichválu,kterouJohann
GottfriedHerderzahrnulSlovany,asivtémźeduchu,vněmźFrancouzi
pfijalihanuauráźky,jimiźvyčastovalFrancii:DC’estduneforcedenia-
iseriequeronnesepermettraitpasenFrance”,fikáStendhalvHistorire
delapeintureenItalie”.Jeśliniepodanoinaczej,cytatywprzekładzie
autorki.
