Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Nieziszczalnemarzenie
sporom.Liberałowiesązgodniwewszystkichtychsprawach,ale
występująmiędzynimirównieżpewneróżnice.
Liberalizmpolitycznymadwieodmiany:liberalizm(poszu-
kujący)modusvivendi,jaktoniektórzynazywają,orazliberalizm
postępowy-terminologiątąbędęsięposługiwałwcałejksiążce10.
Możnawymienićdwieważneróżnicemiędzytymikoncepcjami.
Pierwszaznichdotyczypodejściadoprawjednostki.Liberało-
wieposzukującymodusvivendipojmująprawaczłowiekaniemal
wyłączniewkategoriachjednostkowychswobód,przezktórerozu-
miejąwolnośćdodziałaniabezobawprzedingerencjąwładzy.
Reprezentatywnymiprzykładamitychprawsąwolnośćsłowa,
wolnośćprasyiprawodoposiadaniawłasności.Władzaistnieje
wceluochronytychwolnościprzedzagrożeniamizewnętrznymi
lubzestronyinnychczłonkówspołeczeństwa.Liberałowiepostę-
powirównieżceniąswobodyobywatelskie,czasemnazywane
prawaminegatywnymi,alezależyimjeszczenazestawiepraw
aktywniepropagowanychprzezwładzę.Uważająnaprzykład,że
10Omawianedwarodzajeliberalizmu-modusvivendiiprogresywny-sątypami
idealnymi,azatempismawiększościteoretykówliberalizmuniepasująide-
alniedojednejlubdrugiejkategorii,choćniektórychtak.NaprzykładJohn
Lockebezwątpieniajestliberałemmodusvivendi,podczasgdyJohnRawls
wpisujesięwkategorięliberalizmupostępowego.Moimgłównymcelemnie
jestjednakkwalifikowanieliberalnychuczonychdojednejlubdrugiejszkoły
myślenia,leczzrozumieniegłównychliniipodziałuwobrębieliberalizmuoraz
sposobuichfunkcjonowaniawpolitycewewnętrznejizagranicznej.Cowięcej,
mojerozróżnieniemiędzytymidwomarodzajamiliberalizmuniejestnowator-
skie.Wistociewielenauczyłamnielekturapracinnychbadaczy,którzystosują
podobnądychotomię,choćużywająniecoinnychnazwiwysuwająniecoinne
argumentynatemattreścikażdegozrodzajówliberalizmu.Naprzykładwtraf-
niezatytułowanejksiążcemeTwoFacesofLiberalismJohnGrayrozróżnia
międzynliberalizmemmodusvivendi”anliberalnymlegalizmem”
,podczasgdy
AlanRyanprzeciwstawianliberalizmklasyczny”nnowoczesnemu”
.JudithShklar,
znanaztekstówonliberalizmiestrachu”
,piszerównieżonlegalizmie”
,wjej
terminologiizbliżonymdoliberalizmupostępowego.Por.:JohnGray,meTwo
FacesofLiberalism,NewPress,NewYork2000;A.Ryan,meMakingofModern
Liberalism…,rozdz.1;JudithN.Shklar,PoliticalmoughtandPoliticalminkers,
red.StanleyHofmann,UniversityofChicagoPress,Chicago1998,rozdz.1.
13
