Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
E.Miodońska,M.Popiel,M.Potocka,M.Prussak,T.Walas,J.Walaszek
skompromitować.Alkierzjesttaksamosprofanowanyjakcałareszta.Iot-
warcietejkarczmynawprostwidzaprzeztewielkiedrzwi,któreprowadzą
dociemnejsieni,bowszystkoprzecieżzaczynasięwieczorem,tojestczarna
dziura.Niąjesttenświatzewnętrznyitakarczmatkwiwciemnejdziurze.Dla
mnietakimszczególniewyrazistymmotywembyłoto,żedetalicznośćopisu
karczmyjestdetalicznościąniszczeniapewnegotoposudomostwa.Namiej-
scetychelementów,którestająsięatrybutamizadomowieniaiżyciawjego
najbardziejelementarnych,aleprawdziwychwartościach,pojawiająsięznaki
zupełnieinnegorodzaju:te,którebudujenaturalistycznyobrazkarczmy.
TeresaWalas:WyspiańskiwspółbrzmiałbytudobrzezBrzozowskim...
EwaMiodońska:Oczywiście,alewspółbrzmiteż,choćtonacjajestinna,
zGombrowiczem,którytakżepomyślałodomu-karczmieiocałejtejdegra-
dacjipozoru,tego,cojestfundamentemprawdziwościstanuświata–jako
domualbojakokarczmy;kogoś–jakokrólaczyteżojca.
TeresaWalas:Mamwrażenie,żepaniprofesorPopieljestwśródnasoso-
bąnajbardziejpowołanądotego,bystaćsiępromotorkąiprotektorkąWy-
spiańskiegojakomodernisty…
MagdalenaPopiel:Możewrócęjeszczedotejmyśli,odktórejzaczęliśmy.
CzymożnamówićoWyspiańskimjakorówieśnikuTomaszaManna?Atakże
–jakwynikazdalszegociągunaszejrozmowy–poprzednikuGombrowicza?
I,podobniejakMarysia,wspomnęopewnymosobistymdoświadczeniu,które
skłoniłomniedogłębszegozastanowieniasięnadWyspiańskim.Oglądałam
paręlattemuwWenecjiwystawędziełPicassazokresuklasycznego,przy-
padającegonaprzełomdrugiejitrzeciejdekadyXXwieku,azatemjużpo
rewolucjikubistycznej.Muszępowiedzieć,żewłaśnieteobrazypozwoliły
miinaczejspojrzećnapodjętąprzezWyspiańskiegotradycjęklasyczną,za-
równowrysunku,jakiwdramatach.Nowytypmonumentalizacjipołączony
zdeformacjąidysproporcją,jakizobaczyłamuPicassa,uświadomiłmino-
woczesnywymiarilustracjiWyspiańskiegodoIliadyczykoncepcjiPowrotu
Odysa.Sympatieneoklasycznezawszebyłyszczególniesilnąopozycjąwobec
awangardy;tymczasemPicassoznakomiciepokazuje,jakmożliwejestich
spotkanie.
Drugarzecz,któraodkryłaprzedemnąjakbynowemożliwościmyślenia
oWyspiańskim,tolekturajegokorespondencji.Korespondencji,któraoczy-
wiściebyłaznana,zanimjeszczezostałaopublikowanawcałości,iktórabyła
wykorzystywanatakżedocelówinterpretacyjnych,alejednakdominowało
korzystaniezniejjakoźródławiedzybiograficznejczydotyczącejchronologii
twórczości.Tonatomiast,żedziękinarratywistycedoszłodowyraźnejzmia-
nyobszarówzainteresowań,spowodowałoinneusytuowaniekorespondencji,
atakżeesejów,wobraziecałejtwórczościWyspiańskiego.Tutajzarysowało
