Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
A.Burzyńska,A.Łebkowska,T.Nastulczyk,M.Skucha,M.Świerkosz,T.Walas
gdziekobietajestzazwyczajstarąpijaczką,gadatliwąplotkarąalborozpustni-
cą.Wszystkietestereotypy,dodzisiajżywotne,możnaodnaleźćwłacińskiej
komediiisatyrze.Iwydajemisię,żecaławielkafalanawrotudoantyku,
którazaczynasięodXVIwieku,wyniosłatetekstyinadałaimrangęautory-
tetów.Wtensposóbsporaczęśćkulturyhumanistycznejrównieżuformowała
patriarchat.Jesttociekaweotyle,żeKnapiusz,jezuita,pozgromadzeniutej
ogromnejilościmizoginistycznychprzysłów,pozwoliłsobiewjednymha-
ślenanapisaniekrótkiejobronykobiety.Oczywiściezperspektywyreligij-
nej,stwierdzając,żewielechrześcijańskichniewiastmożebyćwzoremcnót
idobrychobyczajów.Negatywnywizerunekkobietyupisarzystarożytnych
uznałnatomiastzaodzwierciedlenieobyczajowościpogańskiej.Alebardzo
wyraźniewidać,żenawetsiedemnastowiecznyjezuita,ukształtowanywpa-
radygmaciekulturyhumanistycznej,odczuwałto,coprzedstawiałwswoim
słownikuprzysłów,jakoskrajnieopresywnewobeckobiet.Wydajemisię,że
właśniewhumanizmiemożnabyposzukaćpewnychźródełpatriarchatu.
M.Skucha:Właśnietebadaniahistorycznoliterackiepokazują,jakzmienisię
obrazprzeszłości,gdyspojrzymyzperspektywykobietnahistorięliteratury
czyogólnie–nahistorięinasposóbwartościowaniaposzczególnychepok
jakoprogresywnychczyregresywnych.Pojawiasiępytanie:czykobietymiały
swójrenesans?Wjakiejmierzetazmianazwiązanaznadejściemhumanizmu
pogorszyła,paradoksalnie,sytuacjękobiet?I,przeciwnie,jakniektóreokresy
pozornieniesprzyjającekobiecie,wtejperspektywieokazująsięczasemroz-
wojusztukikobiecejczyteżkobiecejwiedzy?Takąepokąjestśredniowiecze,
którefascynujewielebadaczekfeministycznych.Jeślispojrzećnarewolucję
francuską,narewolucjęprzemysłową,nazmiany,którezuniwersalnej,alede
factojednakandrocentrycznejperspektywywydająsiępostępem,tozpunktu
widzeniakobietjakogrupyspołecznej(bochciałabympodkreślić,żewtych
badaniach,podobniejakwbadaniachzobszaruhistoriisocjologicznejczy
wantropologii,patrzysięnakobietyniejakonaindywidua,tylkojakona
pewnągrupęspołeczną)mogąoneprzybraćzupełnieinnąpostać.Uwzględ-
niająctęperspektywę,byćmożemusielibyśmyzmienićniecoobrazperiody-
zacjiliteratury.Romantyzm,modernizm–przywykliśmytraktowaćtepoję-
ciajakouniwersalne.Amożeonesąnieuniwersalne?Możetrzebajeinaczej
profilować?Tojestteżodpowiedźnapytanie,czywartobudowaćtewielkie
syntezyhistorycznoliterackie,którejakowielkienarracjeprzechodządzisiaj
wyraźnykryzys.Choćifeminizmteżsięmusiałprzyznać,żejakodyskurs
emancypacyjnyrównieżwytworzyłswojąwersjęwielkiejnarracji.Cowkon-
tekściehistorycznym,czyliwczasietworzeniakrytycznychnarzędziczybu-
dowaniawłasnejmetodologiibyłokonieczne.Itylkotakteemancypacyjne
celemogłybyćrealizowane.Dziśzapewneitebadaniamusząprzejśćpewną
transformację,choćniewątpliwieniewyczerpałyonewszystkichmożliwości.
AjużzpewnościąniewyczerpałyichwPolsce,gdzie,niestety,tenwielkipro-
jektzbudowaniarozległychsyntezhistorycznoliterackich,przywspółudziale
