Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Wielokulturowość,separatyzmibudowapaństwanarodowegowTajlandii
PonawetdośćpobieżnymprzyjrzeniusięhistoriipaństwAzjiWschodniejwciągu
ostatnichdwóchstulecizłatwościąmożnaodnaleźćzarównopewnepodobieństwa,
jakiogromneróżnicewodniesieniudoprocesównarodowotwórczychtoczącychsię
wEuropie.NależysięzgodzićzChatterjeem,żenarodzinyideologiinacjonalistycz-
nychorazpóźniejszepróbybudowypaństwnarodowychzachodziłytuwzasadniczo
odmiennychwarunkachspołecznych,kulturowychigeopolitycznych.Wistociein-
dyjskie,indonezyjskie,filipińskie,lankijskieczybirmańskiennacjonalizmy”były
najczęściejprzejawempluralnejiwieloetnicznejsolidarnościskierowanejprzeciw-
koobcym.Powstawanienowoczesnychnarodówwazjatyckiejnerzenacjonalizmu”
pokrywałosięzeszczytowymokresemeuropejskiejekspansjikolonialnejwkrajach
regionu.Nawetwnielicznychprzypadkach,wktórychtradycyjnympaństwomudało
sięzachowaćswąsuwerenność,proceskształtowaniasięwspólnotnarodowychzna-
lazłsiępodsilnąpresjąbieżącejsytuacjigeopolitycznej.TakjakwprzypadkuTaj-
landiilękprzedobcymistanowiłzawszeniezmiernieważnyelementwrodzącejsię
ideologiinarodowej.Wtymsensienacjonalizmywschodnioazjatyckieniemiałyinie
mająodpowiednikawEuropieZachodniejczyAmerykach.Zracjihistorycznych
uwarunkowańtentypnacjonalizmumożnabyłobyokreślićmianemnacjonalizmu
antyimperialistycznego.Wwielukrajachpozaeuropejskichantyimperialistyczny
nacjonalizmodniósłsukcesywmobilizowaniusolidarnychdziałańwieloetnicznego
nnarodu”skierowanychprzeciwkometropoliikolonialnej.Możnauznać,żepoodzy-
skaniuniepodległościantyimperialistycznynacjonalizmstopniowoprzekształcałsię
wnacjonalizmpaństwowy,długojeszczejednakudawałomusięzachowaćsiłęod-
działywaniawsferzeemocjonalnej.Wpoważnymstopniuwynikałotozresentymen-
tówgenerowanychwwynikuwspomnieńbolesnychupokorzeńzczasówprzeszłości
kolonialnej.Tentypnacjonalizmumiałniewątpliwieznaczniewiększepoleoddziały-
waniawpaństwachazjatyckich,niżsugerujetoSmith,charakteryzujączjawiskona-
zywaneprzezniegonkolonialnymnacjonalizmem”jakostatyczne,czystoodtwórcze
iniemalcałkowicieelitystycznepodwzględemsiłyswegooddziaływania55.Wyróż-
nianietakiejwłaśniespecyficznejformułyodnoszącejsiędokonstruowanianarodu
ibudowypaństwanarodowegowspołeczeństwachAzjiiAfrykitowarzyszyzresz-
tądyskursowibadaczyproblematykinarodowejodlat.TonnesoniAntlöv-oprócz
kategoriinacjonalizmuetnicznegoioficjalnego(państwowego)-wyróżniająformę
pluralistycznąodpowiadającatreściowoprocesomnarodowotwórczymtypowymdla
państwazjatyckich56.AnthonyReidwswejpracyImperialAlchemy:Nationalism
andPoliticalIdentitywprowadzajeszczeprecyzyjniejszeokreślenie,mającnamyśli
przedewszystkimuchwycenieciągłościbudowynaroduwpaństwachazjatyckich,
zarównowokresiekolonialnejdominacji,jakibezpośredniopouzyskaniuprzez
niesuwerenności.KategoriętęReidnazywanacjonalizmemOSH(zang.outrage
55AnthonyD.Smith,NationalIdentity,Penguin,London1991,s.24;SteinTonnesson,HansAn-
tlöv,AsianForms...,s.11;JohnEddy,DeryckSchreuder,TheRiseofColonialNationalism,Allenand
Unwin,Sydney1988,s.18;zob.teżiHieronimKubiak,Rodowódnaroduamerykańskiego,Wydawni-
ctwoLiterackie,Kraków1975;TadeuszPaleczny,ProcesynarodotwórczewAmeryceŁacińskiej-czy
nowymodelintegracji?,nKultura-Historia-Globalizacja”,4/2009,ss.36-37.
56SteinTonnesson,HansAntlöv,AsianForms...,ss.20-22.
