Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
WielowymiarowyKwestionariuszOcenyPracoholizmu(WKOP)
1.3.2.Pracoholizmrozumianyjakopatologia
1.3.2.1.Pracoholizmjakouzależnienie
Jużautorklasycznejdefinicji,Oates(1968,1971),wiązałpracoholizmzuzależnie-
niem.Oates(1971)opisujeproblempoprzezanalogiędoalkoholizmu(por.Goliń-
ska,2006;Porter,1996).Podobniejakosobauzależnionaodalkoholupracoholik
odczuwakonsekwencjeswegopostępowaniawzakresiepogorszeniazdrowiasoma-
tycznego,satysfakcjizżyciaorazrelacjiinterpersonalnych(Oates,1971).Sugestie
Oatesa(1971)związanezporównaniempracoholizmudoalkoholizmuwykorzystują
McMillan,O’Driscoll,MarshiBrady(2001).Podająoni,iż-podobnie,jakwprzy-
padkuuzależnieniaodalkoholu-wpoczątkowejfaziepracoholizmu„zyski”domi-
nująnad„kosztami”.
Ujmowaniepracoholizmupoprzezanalogiędoalkoholizmuzyskałowśródbada-
czyiteoretykówzjawiskadużąpopularność.Zakładano,żerozwójzaburzeniaijego
dynamikawprzypadkuobutychuzależnieńmająpodobnyprzebieg.Podobniejak
osobyuzależnioneodalkoholuosobyuzależnioneodpracycechujebrakpoczucia
kontrolinadzachowaniem,powtarzanieokreślonychformaktywności,racjonalizo-
waniemotywówzachowaniaorazwypieranielękuzwiązanegozwłasnymzachowa-
niem(Peele,1977).Należyodrazuzwrócićuwagęnafakt,żepracoholizm-trak-
towanyjakouzależnienie-jestotylespecyficznymuzależnieniem,iżniejeston
związanyzprzyjmowaniemsubstancjiodziałaniupsychoaktywnym(por.Klimasiń-
ski,2000;Wojdyło,2003).ZdaniemSęk(2001)uzależnienieodsubstancjipsycho-
aktywnychmapodłożegłówniefizjologiczne,natomiastuzależnienieodczynności
-podłożepsychologiczne.Jednakfizjologicznenastępstwauzależnieniaodczynno-
ścimogąbyćanalogicznedotychobserwowanychwprzypadkuuzależnieniaodsub-
stancjipsychoaktywnych(Griffiths,2005).Wydajesię,żeuzależnienieodsubstancji
zewnętrznejnależywiązaćz„zależnością”,uzależnienieodzajęciazaś,takiejaknp.
pracoholizm-znawykiem,uzależnieniemocharakterzebardziejbehawioralnym
(Guerreschi,2006).
RównieżSpenceiRobbins(1992)rozpatrująpracoholizmjakouzależnienie.Za-
kładająone,żepracoholikjest„zmuszony”dopracyniewwynikuwymagańze-
wnętrznychlubpoczuciaprzyjemnościpodczaswykonywaniaczynnościzawodo-
wych,alepoprzezwewnętrznyprzymusipoczuciewinywwypadkuichzaprzestania.
Autorkiteutrzymują,iżwarunkiemkoniecznymdostwierdzeniapracoholizmujest
prezentowanieprzezjednostkę„triadypracoholicznej”(workaholictriad),naktórą
składająsię:(1)wysokistopieńzaangażowaniawpracę;(2)poczuciewewnętrznego
przymusupracyoraz(3)niskistopieńzadowoleniazpracy.Tetrzywłaściwościsąod
siebiewzajemnieniezależne.Odmiennekonfiguracjekomponentówtriadypracoho-
licznejwyznaczająsześćtypówpracowników(tamże).Modelzaproponowanyprzez
SpenceiRobbins(1992)niezyskałjednakpoparciawwynikachbadańempirycz-
