Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
kompletnymateriałdotyczącyprocesów.Poszczególneksięgisądowe
idokumentyrozsianesąbowiempocałymkraju.Zapewneoistnieniu
niektórychznichdotądniewiemy.Częśćzeznańisprawozdańpro-
cesowychuległatakżezniszczeniuwtrakciewojen.Niezwykletrud-
nobyłobywzwiązkuztymstworzyćcałościowekompendium.Próbę
napisaniamonografiidotyczącejtejproblematykipodjęłaMałgorzata
Pilaszek.Owocemjejstarańiwnikliwychstudiówjestopublikowa-
naw2008rokuprzekrojowa(obejmującaażczterystulecia)praca
ProcesyoczarywPolscewwiekachXV–XVIII–obecniejedynetak
obszernepolskojęzycznedziełonaukowebędącesynteząwiedzyna
tentemat,dotycząceterytoriumdawnejKorony.Pracatejbadaczki
cenionajesttakżezagranicą,międzyinnymiprzezamerykańskiego
badaczapolskichprocesówoczary,MichaelaOstlinga:„Pilaszek’s
pioneeringsynthesisoftheentirephenomenonofPolishwitch-trials
–amassivestudytowhichIammuchindebted”2.
Wśródhistorykówwciążtocząsięsporydotycząceróżnychkwestii
związanychzprocesamioczary.Jednymzistotniejszychzagadnień
jestto,którezpostępowańsądowych–toczącychsięnatereniena-
szegokraju–możnauznaćzaostatnie.Dodziśproblemniezostał
jednoznacznierozstrzygnięty.Wartopodkreślić,żezuwaginapew-
nąsensacyjnośćtejtematykispotkaniazhistorykami(naprzykład
wspomnianymiwyżejOstlingiemczyHajdrychem,organizowane
przezArchiwumKobiet3),opowiadającymiowynikachswoichprac,
ciesząsiędziśsporymzainteresowaniemosóbnieprofesjonalniezgłę-
biającychtenproblem,którepozasamymprzebiegiemprocesówsą
zafascynowanetakżeopisamitorturczysposobówwykonywaniawy-
rokówśmierci.
Oilewiedźmastosunkowoczęstopojawiasięwcentrumzaintere-
sowaniapolskichhistoryków,otyleznawcyliteraturyniepoświęcali
jejdotychczaszbytwieleuwagi.Czarownicjakopopleczniczeksza-
tanadotyczązazwyczajzaledwiefragmentynaukowychopracowań
związanychztematykądiabłaizaświatów(praceJackaSokolskiego
czyRomanaBarnata)lubpojedynczeartykuły(naprzykładautor-
stwaJerzegoKroczakaiDanutyKowalewskiej).Niektórewydawnic-
twaprzygotowująteżedycjemałoznanychdziełdawnychautorów,
którzypisaliomagiiiduchowości.Wtejkwestiiszczególniewyróż-
niasięATUTijegoseriaBibliothecaCuriosa.Jednaktylkoniewielka
2M.Ostling,BetweentheDevilandtheHost:ImaginingWitchcraftinEarlyModern
Polen,Oxford2011,s.15.
3ŁukaszHajdrychpracujeobecnienadwydaniempolskojęzycznejwersjiksiążki
BetweentheDevilandtheHostMichaelaOstlinga.Polskihistorykfragmentyswojego
przekładuzamieściłniedawnonałamach„CzasuKultury”–zob.M.Ostling,Mię-
dzydiabłemahostią.Czaryiczarownicewwyobrażeniachmieszkańcówimieszkanek
RzeczypospolitejwXVI–XVIIIwieku,tłum.Ł.Hajdrych,„CzasKultury”2021,nr2,
s.39–45.
