Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
31
klasowe,zarównonapoziomiegrupowym,jakiindywidualnym,wpływająna
postawy,zachowaniailosyposzczególnychczłonkówklasy”
7
.Zkoleispołeczna
stratyfikacjajestdefiniowanajakonistnienieustrukturyzowanejnierówności
międzyludźmiwodniesieniudodóbrogólniepożądanych.Wzakresie,wjakim
pozycjeklasspołecznychwpływająnaszanseuzyskaniatakichdóbr,stratyfikacja
jestkonsekwencjąstrukturyklasowej.Innymisłowy,»ktocodostaje«(kluczowe
pytaniestratyfikacyjne)zależyodtego,»ktocokontroluje«”(klasaspołeczna)
i(Słomczyński,Janicka,Tomescu-Dubrow2013:41).
Autorzywprowadzilipodziałwymiarówstratyfikacjinapierwotneiwtórne.
Pierwotnetoformalnewykształcenie,pozycjazawodowa,dochodyzpracy,
podczasgdywtórne,determinowaneprzezpierwotne,odnosząsiędostandar-
dówżycia,takichjakwarunkimieszkaniowe,posiadaniedóbrtrwałegoużytku
iróżnesymbolestatususpołecznegoodnoszącesiędostylużycia.Ztymwiązało
sięzałożenie,żedefinicyjnekategorierangująukładklasyjedynieczęściowo,
copowodowało,żeklasybyłytraktowaneraczejjakozmiennenominalneniż
porządkowe.Dlaprzykładu:nmenedżerkontrolujepracęwwiększymstopniu
niżurzędnik,alejużtrudnozestawićjegozakreskontrolizkontroląnadpracą,
spełnianąprzezprywatnegopracodawcę”.Stądrezerwawobecrangowaniaklas
typunwyższa-niższa”,natomiastrangowanieklasjestuzasadnionepodwarun-
kiemodwołaniesiędodanegokryteriumstratyfikacyjnego,np.dośredniego
dochodu.Takwięc,zwracającsiękuróżnymkryteriomstratyfikacyjnymmożna
otrzymaćróżnehierarchiczneukładyklas.Innezałożeniewskazujenaróżno-
rodnośćrelacjiklasowych:mogąbyćcharakteryzowaneprzezeksploatację,ale
takżeprzezjakieśinnerelacjedominacji/podporządkowanialubnawetprzez
nrelacjekontraktualne”.Niektórecharakterystykiklasowesąuniwersalne,inne
zmienne:niektóreatrybutyklasodnosząsiędoróżnychkrajów,podczasgdy
innezwiększająlubzmniejszająznaczeniewdanymczasieiprzestrzeniorazsą
specyficznedladanegokraju.
Dylematnstrukturahierarchiczna-strukturapluralistyczna”pojawiłsięwba-
daniachnaszegozespołuzSGH(badaniazwczesnychlatach90.orazbadania
z2007roku[Gardawski1996,Gardawskiizespół2009]).Wprowadziliśmy
wówczasrozróżnienienaklasynpodstawowe”inwtórne”,cowiązałosięzanalizą
strukturalnegokontekstuwizjigospodarkidobrzeurządzonejikontekstupostaw
wobecrynku.Koncepcjawyodrębnianiatakichklasbyłaprzeznasrozwijana
wkilkukolejnychbadaniachtegookresu.Głównymikryteriamibyły:status
7
KazimierzM.SłomczyńskiiIrinaTomescu-Dubrow(2018)pisali:nFindingssupportthera-
tionalactionperspectivethatassessmentofsocialismisbasedonindividualintereststhatarewell
groundedinpeoples’positioninthesocialstructure”.
