Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1906–1939:Marzyciel
I
13
wniejudziałJanBieńkowski?Tegoniewiemy,jednakżemiałonprzynależećdo
łódzkiejodnogiSocjaldemokracjiKrólestwaPolskiegoiLitwy,couprawdopo-
dobniałobyjegouczestnictwowtychwydarzeniach5.Sięgającdonajwcześniej-
szychwspomnieńztegookresuWładysławzapamiętałprzedewszystkimdługie
rozmowyzojcem,comiałowynikaćztego,żewykazywałonszerokiezaintere-
sowania,wprzeciwieństwiedoresztyrodzeństwa6.Miałybyćtoniemalżewy-
kładynatematyspołeczneifilozoficzne,copozwaladomniemywać,ichtreść
pokrywałasięzwizjąświataprezentowanąprzezSDKPiL,wktórejprzewijała
sięRewolucjaFrancuska,powstaniesocjalizmunaukowego,międzynarodowego
ruchurobotniczego,atakżeistotawyzyskuekonomicznegoistosunkówspołecz-
nychwKrólestwiePolskim7.
Porewolucji1905rokuŁódźstałasięarenąkolejnegowydarzenia,któreod-
cisnęłonaniejniezatartepiętno.Wielkawojna,botooniejmowa,wybuchła
latem1914rokuispowodowała,żepołożeniemieszkańcówstałosięrozpaczliwe.
Zjawiskagłoduorazbezrobociabyłypermanentne.Problemyzaprowizacjąpo-
wodowały,żesamewładzemiejskienakłaniałymieszkańcówdoprzenoszeniasię
nawieś,gdziezaspokojeniepodstawowychpotrzebbiologicznychwydawało
sięłatwiejsze.Wefekcienamigracjędecydowałysięcałerodziny8.Bieńkowscy
należelidotejfaliuchodźców,udającsięwswerodzinnestrony,domalutkiej
wioskiCzaplekołoWłocławka,gdziemieszkałaciotkaWładysława.Onsam
trafiłdodomugospodarza,któryopowiadałmuoswoichprzygodachprzypo-
szukiwaniuskarbów,corozpalałowyobraźnięmłodegochłopaka9.Pozatym
pracowałnarolipomagającwgospodarstwieikoszączbożewczasieżniw.Okres
tenzperspektywyczasuopisywał,parafrazującGorkiego,jakonmójuniwersytet
światopoglądu,stosunkudożycia,stosunkudoświata”10.Nawsiprzebywałdo
5
Panicznieuciekałemodwładzy.ZWładysławemBieńkowskimrozmawiaJanMarx,„Dziś”1991,
nr6,s.66;E.Syzdek,B.Syzdek,Cenawładzyzależnej(szkicedoportretówznanychimniejzna-
nychpolitykówPolskiLudowej),Warszawa2001,s.24.
6
WywiadudzielonyAndrzejowiBieńkowskiego,nagranienr1.
7
BN,Akc.15688,RelacjaWładysławaBieńkowskiegonagranawCAKCPZPR,18,19,24,26kwiet-
nia1989r.,k.2;P.Samuś,DziejeSDKPiLwŁodzi1983–1918,Łódź1984,s.56.
8
A.Stawiszyńska,ŁódźwlatachIwojnyświatowej,Oświęcim2016,s.221–222.
9
WywiadprzeprowadzonyprzezAndrzejaBieńkowskiego,nagranienr1.
10
BN,Akc.15688,RelacjaWładysławaBieńkowskiegonagranawCAKCPZPR,18,19,24,26kwiet-
nia1989r.,k.2.