Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
CZĘŚĆI
FaszyzmaLibia
Streszczoneprzeznaswydarzeniapozwalająnadokonaniekilkuobserwacji.
Powiedzieliśmyjuż,żepodbójLibiibyłwojnąkolonialnątradycyjnegotypu,bez
masowegoangażowaniawłoskiejopiniipublicznejipolitycznychuwarunkowań
unarodowych”wojenzlat1911-12i1935-36.Rządfaszystowskizauważył,że
wznowienietejledworozpoczętejoperacjiodpowiadawszystkimjegowymo-
gompolitycznym,zapewniłjejwięckoniecznąkontynuacjęistosowneśrodki,
nieżądającprzytymnatychmiastowychsukcesówanizyskówwizerunkowych.
WszczególnościbezobawmogłozostaćrozciągniętepanowanienadTrypolita-
nią,wykorzystującwpełniczasniezbędnydlaorganizacjiterytoriówpodbitych,
tj.dlaeliminacjiwszelkiejopozycjiorazutworzeniasiecigarnizonów,władzy
ikontroliwtakisposób,żebystłumićkażdąochotędowszczęciarebelii.Suro-
wośćtegotypurepresji,którazdziesiątkowałairozproszyłaplemionapółko-
czownicze,należyjednakdokanonówwszystkichkolonializmów15.
Dookołoroku1930kolonializmfaszystowskiwLibiinieróżniłsięodtego
liberalnego,opróczmożelikwidacjiwszelkiejopozycjiczykrytyki.Natomiast
jużdeportacjaludnościzDżabalcyrenajskiegoreprezentujeskokjakościowy.
Zpunktuwidzeniatechnicznegobyłatooperacjaświetnieprzeprowadzona
irozstrzygająca.Jeślipartyzantjestrybąwwodzie,pisałMao,najpewniejszym
sposobemjegopokonaniajestpozbyciesięwody,czyliludności.Niejestto
możliwe,gdyjestonazbytliczna,alepółnomadównaDżabalbyłotylko100
tys.Wczasachświetnościkolonializmueuropejskiegobyłyrzeziewiększych
rozmiarów.Problembyłzatopolityczny,tj.możliwośćmiędzynarodowejreak-
cji.Jednakenuncjacjeprasyegipskiej,jedynej,którazwracałauwagęnato,co
działosięwLibii,niebyływstaniezaniepokoićMussoliniego(któryśledził
iaprobowałkażdyaspektrepresji,odmasowychdeportacjidopowieszenia
UmaraalMuchtara).Nieistniałoteżniebezpieczeństwowpostacireakcjiwło-
skiejczyeuropejskiej,ponieważreżimfaszystowskisprawowałżelaznąkontro-
lęnadinformacjąipotrafiłnarzucićswojąwersjęrzeczywistości16.Wtym
tkwiłaróżnicazWłochamiliberalnymi,gdziedeportacjenatakąskalęnieby-
15Niemamydanychostratachplemionpółkoczowniczych,którezostałyeksterminowanealbo
zmuszonedoucieczkiprzezgranicę.WedługspisówwłoskichludnośćTrypolitaniispadłaz570tys.
ludziwroku1921do550tys.w1928i513tys.w1931;zmniejszeniemożebyćwczęściprzypisane
większejprecyzjispisów,aleprzedewszystkimjesttoskutekrepresji.
16Deportacjajestopisanaogólnie(oczywiściewskromniejszychiusprawiedliwiającychsłowach)
wtomieCirenaicapacificata,któryGrazianiopublikowałjużwroku1932utakznaczącegowydawcy
jakMondadori,zeznajdującymisiętamunikalnymizdjęciamiznanymizobozówkoncentracyjnych
(długieszeregiludzizadrutemkolczastym).Jesttojedynedzieło,któremuudałosięwymknąćcen-
zurzezarządzonejprzezministrads.koloniiDeBono.Deportacjaijejkonsekwencjezostałyprak-
tyczneusuniętezpamięciizpublikacjihistoriografiikolonialnejitodotegostopnia,żepowojnie
nawettakprzyzwoiciludziejakDeGasperi[Alcide,1881-1954–włoskichadek,premierwlatach
1945-1953–przyp.tłum.]iNenni[Pietro,1891-1980–jedenzliderówWłoskiejPartiiSocjalistycz-
nej–przyp.tłum.]bronilizasługwłoskiejkolonizacjiCyrenajki.
