Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTRONĘIMPERIUM
27
przezarmięzpoczuciemwyższościiwstrętem.Jedyny(maj1934)udział
wdyskusjigenerałaValle,podsekretarzastanuiszefaSztabuGłównegoWojsk
Lotniczych,polegałnazaoferowaniupewnejliczbysamolotówodużejsamo-
dzielnościoperacyjnejdoudecydującejprowokacji”wpostacibombardowa-
niaAddisAbeby.Badogliobezwahaniaodpowiedziałmu,żewpierwszejko-
lejnościpogorszyłobytopozycjęWłochwoczachświatowejopiniipublicznej,
alotnictwopowinnoraczejpomyślećoatakowaniugłównychsiłarmiiabisyń-
skich27.Codokonkretów,toitaknicniezostałozrobionedlaumożliwienia
użyciatychseteksamolotów,którewszyscyuważalizakonieczne,wkontek-
ściefaktu,żewErytreibyłotylkojedno,słabe,trawiastelotnisko.
Dwawnioskipodsumowujące.Popierwszerzucasięwoczybrakorganu
koordynującego,tj.wyższegodowództwaobejmującegowszystkierodzajesił
zbrojnychalbowysokiegosztabugłównegomającegoprawokierowaniacałą
politykąwojskową.Widzieliśmyjuż,żeBadoglioniemiałrealnejwładzydo-
wodzenia(aniteższtabu,abyjąewentualnieegzekwować).TylkoMussolini,
szefrządu(azatemosobanajbardziejodpowiedzialnazapolitykęobronną),
wódznaczelnyorazministerwojny,marynarkiilotnictwa,miałodpowiednie
narzędzia,abyustalićzałożeniawojnyiukrócićkłótnie.Podrugie,samadysku-
sja,choćutrzymywanatylkonapoziomiepraktycznym(tylkoniektóreinge-
rencjeBadogliaodnosiłysiędoperspektywyeuropejskiej),miaławybuchowy
potencjałpolityczny.Mimożenaraziewojna,októrąsięsprzeczano,niemiała
jeszczetychrozmiarów,jakienadanojejwroku1935,niemniejchodziłotu
przecieżoagresjęnaniepodległykraj(niktnieuwierzyłby,żeEtiopiazagrażała
Włochom)zewszystkimiwyobrażalnymikonsekwencjamimiędzynarodowy-
mi.TymczasemDeBonoiwojskowirygorystycznieprzestrzegalitradycyjne-
gopodziałuobowiązkówiproblemypolitycznezostawialiMussoliniemu.
Wojna,którąprzygotowywali,miałaograniczonecele,niewięcejniżzdobycie
prowincjiTigraj,czylibardzomałowstosunkudomiędzynarodowegotrzęsie-
niaziemi,jakiebyuruchomiła.Masięwrażenie,żeporuszanosięwhoryzon-
tachzakończonejpodAduąkampanii1896roku,wprawdziezdużowiększymi
wojskami,abyzagwarantowaćsobiepełnysukces,alebezmyślenia,żedziała-
niatemogłybyposunąćsiębardziejnapołudnie,możenawetażdospowodo-
waniaupadkuCesarstwaAbisyńskiego.Niktwswobodnychnawetprzemyśle-
niachnierozważałmożliwościpanowaniawłoskiegonacałymalbowiększej
częściterytoriumEtiopii,atymbardziejstworzeniacesarstwa.
RozstrzygającainterwencjaMussoliniego
Zdefiniowanie,jakabyłarealnawładzaMussoliniego,wodzaidyktatora,wciąż
niejestłatwe.Reżimfaszystowskiniemiałpełnejkontrolinadpaństwemispołe-
czeństwem,takjaktobyło,wdalekoinnychokolicznościach,wprzypadkudyk-
27Ibidem,s.324-27.
