Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
WspomnianyFranciszekdeVittoriawswoimtraktacieDeIureBellirozpatruje
cztery
kwestie:
uczestnictwa
chrześcijanina
w
działaniach
wojennych,
odpowiedniegoautorytetudoprowadzeniawojny,warunkówsprawiedliwościwojny
orazśrodków,jakiemogąbyćzastosowanepodczaswojny.Autordochodzido
wniosku,żerozpoczęciewojnyjestkoniecznością,ajejprowadzeniemazmierzać
doprzywróceniapokojuibezpieczeństwa.Jednocześniehiszpańskiteologifilozof
podkreśla,abyumiarkowaniekorzystaćzezwycięstwałączącprzytymskromność
właściwąchrześcijaństwu,natomiastwmyślzasadyproporcjonalnościkarapowinna
byćproporcjonalnadoskaliprzestępstwa.54FranciszekdeVittoriarozciągaprzytym
zezwolenienaudziałchrześcijanwwojnie,alerównieżwwojnieocharakterze
ofensywnym.
Okresśredniowieczaprzyniósłnietylkoobszernerozważaniaocharakterze
filozoficzno–teologicznym,alerównieżwykształceniewieluruchówocharakterze
pokojowym,powstałychgłówniejakowyrazsprzeciwuwobecnagminnego
stosowaniaprzemocyorazlicznychwojen.Donichnależyzaliczyćzapoczątkowany
nasynodziewElna(1027r.)ruchpokojowytreugaDeipowstaływceluzapobiegania
wojnommiędzychrześcijanami.Efektemdziałalnościtegoruchubyłowprowadzenie
wciągurokuokresów,wktórychcałkowiciezabranianojakiejkolwiekakcjizbrojnej
orazobejmowanoochronąprzedskutkamiwojnygrupyludziimiejsca.Ztejracji
przywilejemstałegopokojucieszyłysiękościołyiterenydonichprzynależne,
cmentarzeorazwybranegrupyosóbjak:kobiety,dzieci,pielgrzymi,duchowni,
rolnicyikupcy.55NaruszenieprzywilejupokojuBożegobyłoobwarowanekarami
kościelnymi.
Pewnąosobliwościąśredniowieczabyłarównieżchiliarystycznakoncepcja
pokoju,którejnajwybitniejszympropagatorembyłJoachimzFiore.Jejzwolennicy
twierdzili,żewojnyniemożnawyeliminowaćaniwteraźniejszości,aniwbliskiej
przyszłości.Dopieroprzedkońcemświatanastąpinaziemipowszechnypokój
trwający1000lat,którynastąpisamorzutniejakorealizacjaBożegoplanu
zbawienia56.Trzebazauważyć,żedotej,wpewnymsensieutopijnejwizjipokoju,
nawiązywaliniektórzyfilozofowieiutopiścijaknp.JohnLocke,JanJakubRousseau
czyTomaszMorus,którzywizjęwiecznegopokojuopieralinazasadachrozumu,
moralności,poczuciubraterstwaiwspólnychinteresów.
Średniowiecze
to
okres,
kiedy
w
pewnym
sensie
odżyła
również
starotestamentalnaideaświętejwojny.57Motywempowrotudotejmyśliniebyła
jakakolwiekekspansjamilitarnaczypodbójinnychterytoriów,aleobronawiary
chrześcijańskiej
i
jej
dóbr
oraz
zapewnienie
chrześcijanom
pokoju
ibezpieczeństwa.58Koniecznienależyzwrócićuwagęnafakt:otóżchrześcijaństwo
„zakłada,żewojnamożebyćprowadzonawsłusznymcelu–wykluczajednakideę
świętejwojny”,59stądmówienieoświętejwojniechrześcijaństwawduchuislamulub
54
Por.J.Lutfalla,Wojnasprawiedliwa,odstraszanieinnychirozprzestrzenianiebronijądrowej
(w:)„Communio.Międzynarodowyprzeglądteologiczny”.1996,16,nr4,s.42-44
55Por.R.Bierzanek,Wojnaaprawomiędzynarodowe.Warszawa1982,s.28
56Zob.R.Kuźniar,Koncepcjewiecznegopokoju(w:)Leksykonpokoju,op.cit.,s.74-75
57
Natematstarotestamentalnejideiświętejwojnyzob.szerzej:H.P.Müller,Wojnaiprzemoc
wstarożytnymIzraelu(w:)A.Khoury,E.Grundmann,H.P.Müller(red.):Wojnaiprzemocwreligiach
świata.Faktyiprzyczyny.Kielce2006,s.11
58Por.O.Chaline,Szablairozgrzeszenie:kazuistykawojny.(w:)„Communio.Międzynarodowyprzegląd
teologiczny”.16,1996,nr4,s.28-29
59O.Chaline,op.cit.,s.28
