Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KamilaPronińskaInterwencjawZatocePerskiejpierwszawojnaZachodupozimnejwojnie
1.2.ZnaczeniestrategiczneKuwejtu
dlapaństwZachoduprzedwybuchemkonfliktu
ZatokaPerska,zracjistrategicznegopołożeniaibogactwnaturalnych,jest
tradycyjnymobszaremrywalizacjimocarstwowpływyikoncernównaftowych
odostępdozasobówenergetycznych.HistoriainwestycjiZachoduwrozwój
wydobyciaieksporturopywtymregioniesięgapoczątkówXXw.(inwestycje
tzw.siedmiusióstr-największychzachodnichkoncernównaftowych).Zper-
spektywyZachoduregiontenodgrywakluczowąrolęwzaspokajaniupotrzeb
energetycznychgospodarekpaństwrozwijającychsięiutrzymaniustabilności
światowegorynkunaftowego.Spośródlicznychmiędzynarodowychporozumień
ocharakterzepolitycznymdotyczącychbliskowschodnichzasobówenergetycz-
nychnajważniejszabyłaumowazawartapodczasspotkaniaamerykańskiegopre-
zydentaFranklinaDelanoRooseveltaikrólaArabiiSaudyjskiejAbdulaAzizaibn
Saudaw1945r.
14
Porozumienieamerykańsko-saudyjskiegwarantowaćmiało
zjednejstronystabilnośćdostawbliskowschodniejropyrozliczanejwamerykań-
skichdolarach,azdrugiej-utrzymaniewładzySaudów.Równieżwdoktrynach
amerykańskich,zwłaszczaprezydentaJimmy’egoCarteraz1980r.,podkreśla-
no,żeochronażywotnychinteresówUSAnaBliskimWschodzie,równieżtych
związanychzniezakłóconymdostępemdozasobówenergetycznych,możewyma-
gaćużyciasiły.Dotegoistniałasilnatradycjazachodniejobecnościmilitarnej
wregionie(wpostacijednostekbrytyjskich),wtymutrzymywanianiepodległości
Kuwejtu15.DolatsiedemdziesiątychXXw.brytyjskaobecnośćwojskowamia-
łahamowaćzapędyekspansjonistycznewładzirackichwobecKuwejtu,który
w1961r.wrazzuzyskaniemniepodległościotrzymałwojskowegwarancjezestro-
nyWielkiejBrytanii.Wzwiązkuzwycofywaniemsiłbrytyjskich16wUSArosło
14M.T.Klare,ResourceWars:TheNewLandscapeofGlobalConflict,HendyHoltandCompany,
NewYork2001,s.59,75.
15ZaangażowaniewojskoweWielkiejBrytaniiwynikałozgwarancjiudzielonychKuwejtowi,którego
granicebyłyod1938r.konsekwentniekwestionowaneprzezIrak.Wistociew1923r.WielkaBrytania
przyłączyładoKuwejtuniewielkieobszaryIraku,wtymwiększośćjegoliniibrzegowejorazwyspy
BubidżaniWarba(obecniedwaważneportygłębinoweZatokiPerskiej).Sytuacjaskomplikowałasię
jeszczebardziejwrazzodkryciemnaterenachprzygranicznychzłóżropy(złożeAr-Rumajla).Oduzy-
skanianiepodległościIrakregularniewysuwałroszczeniaterytorialnewobecKuwejtu,czegoskutkiem
byłaprośbakuwejckichwładzdorządubrytyjskiegoopomocwochroniesuwerenności(1961r.).Zob.
M.M.Dziekan,HistoriaIraku,WydawnictwoAkademickieDialog,Warszawa2002;Kuwait,World
Book,NewYork1990,t.11.OchronamilitarnaKuwejtubyłaczęściąszerszejbrytyjskiejpolitykiwobec
regionu(PaxBritannica)opierającejsięnainstrumentachdyplomatycznych(gwarantpokojowegoroz-
strzyganiasporówmiędzylokalnymireżimami)iwojskowych-obecnościmarynarkiwZatocePerskiej
orazsiłlądowych(odpowiedzialnośćzaobronęterytorialną).Szerzejzob.J.Onley,BritainandtheGulf
Shaikhdoms,1820-1971:ThePoliticsofProtection,OccasionalPapernr4,CenterofInternationaland
RegionalStudies,GeorgetownUniversitySchoolofForeignServiceinQatar,Doha2009.
16
WielkaBrytaniautrzymywałajednostkiwojskowewKuwejciedo1971r.Wycofywaniewojsk
brytyjskichzregionówwiązałosiętylkoczęściowozprzemianamipolitycznymiwobszarzeZatoki
Perskiej(rozwójlokalnychnacjonalizmówikomunizmu),bardziejzaśzchęciąograniczaniaciężarów
25